ΤΑ ΠΕΡΙ ΨΕΥΔΑΛΕΞΑΝΔΡΟΝ ΤΟΛΜΗΡΩΣ ΣΥΝΤΕΘΕΝΤΑ

τα περι ψευδαλέξανδρον

τα μεν περί τον Ψευδαλέξανδρον τολμηρώς συντεθέντα

Όταν η Γλαφύρα παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο, οι γιοι της Μαρίας είχαν παραμείνει οι μοναδικοί και αδιαμφισβήτητοι κληρονόμοι του θρόνου της Ιερουσαλήμ. Η εξόντωση των Ασαμωναίων είχε ξεκαθαρίσει τα πράγματα στην βασιλεία. Ύστερα, καμιά βασιλική οικογένεια δεν βρισκόταν σε συνεχή ειρήνη. Οι έριδες οι συνωμοσίες και οι εχθρότητες δεν έλειπαν ποτέ από τα παλάτια. Είναι ωστόσο προφανές ότι η περίπτωση του Αλεξάνδρου της Μαρίας ξεχωρίζει για πολλούς λόγους. Όλες οι αρχαίες και νέες προφητείες μπορούσαν να εκπληρωθούν από τον καταδιωκόμενο πρίγκιπα της Ιουδαίας.

Τον καιρό εκείνο συντελούνταν κοσμογονικές, αλλαγές καθώς η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία κατακτούσε ανατολή και δύση. Κυκλοφορούσαν μάλιστα οι ονομαζόμενοι Σιβυλλικοί χρησμοί οι οποίοι αποτελούσαν την βάση για την φήμη που απλώθηκε στην ρωμαϊκή αυτοκρατορία για τον ερχόμενο σωτήρα της ανθρωπότητας. 

Ο βιογράφος των Καισάρων, ο Σουετώνιος, αναφέρει στο βίο του Βεσπασιανού πως «όλη η ανατολή πίστευε, σύμφωνα σε μια παλιά προφητεία που διατηρούσαν, ότι η τύχη διαφύλασσε την αυτοκρατορία για κάποιον που θα ερχόταν από την Ιουδαία.» (Σουετώνιος Βεσπασιανός 4) Η παλιά αυτή προφητεία ήταν φυσικά γνωστή και τον καιρό του Αλεξάνδρου της Μαρίας. Ο Σουετώνιος δεν ήταν χριστιανός εφόσον πίστευε ότι η προφητεία δεν είχε ακόμη εκπληρωθεί, και θα εκπληρωνόταν στο πρόσωπο του Ρωμαίου στρατηγού Βεσπασιανού, γι΄ αυτό γράφει ότι «οι Ιουδαίοι εφαρμόζοντας την προφητεία για τον εαυτό τους εξεγέρθηκαν».

Στην εξέγερση έλαβε μέρος ως στρατηγός της Γαλιλαίας ο ίδιος ο Ιουδαίος ιστορικός Ιώσηπος, ο οποίος παραδόθηκε τελικά στους Ρωμαίους. Όπως γράφει ο ιστορικός μας στην αυτοβιογραφία του, ήταν ευγενής μια και καταγόταν από την βασιλική οικογένεια των Ασαμωναίων. Ο Σουετώνιος αναφέρει πως «ένας ευγενής αιχμάλωτος που λεγόταν Ιώσηπος βεβαίωσε με τρόπο κατηγορηματικό, όταν τον αλυσόδεναν, ότι σε λίγο θα τον απελευθέρωνε ο ίδιος ο Βεσπασιανός, που τότε θα γινόταν αυτοκράτορας.

Το επεισόδιο αυτό το διηγείται και ο Ιώσηπος. (Πολέμοι Γ΄ 8.9)

Ο Ιώσηπος έγινε απελεύθερος του Φλάβιου Βεσπασιανού και παίρνοντας το όνομα του ονομάστηκε Φλάβιος. Ο Φλάβιος Ιώσηπος παραιτήθηκε από την Ιουδαϊκή ερμηνεία της προφητείας και απέδωσε την τιμή στον Ρωμαίο αυτοκράτορα, τον οποίο υποστήριξε στον πόλεμο εναντίον των εξεγερθέντων συμπατριωτών του.

Ο Σουετώνιος τιτλοφορεί την βιογραφία του Βεσπασιανού «θεοποιημένος Βεσπασιανός», παρόλο που ο αυτοκράτορας αυτός όταν αρρώστησε, νιώθοντας τον θάνατο να πλησιάζει, είπε: «φοβάμαι ότι γίνομαι θεός». Σουετώνιος, Βεσπασιανός 23

Τα λόγια του Βεσπασιανού μας φανερώνουν ότι η θεωρία των θεοποιήσεων φάνταζε στους Ρωμαίους αυτοκράτορες σαν ένα μεγάλο αστείο που τους βόλευε στην προσπάθεια τους να κυβερνήσουν. Η προφητεία ωστόσο πραγματοποιείται όταν ο Βεσπασιανός καταφέρει να γίνει Καίσαρας στην θέση του Καίσαρα.

Ο γιος του Βεσπασιανού, ο αυτοκράτοτας Τίτος που ήταν φίλος του ιστορικού Ιωσήπου, πολιόρκησε την Ιερουσαλήμ στον πόλεμο στην Ιουδαία. Πριν την επίθεση στα τείχη της Ιερουσαλήμ μίλησε εμψυχωτικά στους στρατιώτες τους. «Γιατί ποιος δεν γνωρίζει ότι οι ψυχές των αγαθών ανδρών που απελευθερώνονται με ένα φονικό όπλο από το σώμα, φιλοξενούνται στα άστρα από το καθαρότατο στοιχείο του αιθέρα, ώστε να εμφανίζονται ως δαίμονες αγαθοί και ως ήρωες στους απογόνους τους, ενώ οι ψυχές που έλιωσαν μαζί με τα σώματα χάνονται στην ερεβώδη νύχτα και λησμονούνται.» Πολέμοι ΣΤ΄ 5 (47)

Η αναφορά αυτή, γραμμένη από τον Ιώσηπο, μας εξηγεί πως είναι δυνατόν η ηρωποιημένη ψυχή ενός νεκρού να εμφανίζεται σαν δαίμονας στους ανθρώπους. Έχει γίνει ξεκάθαρο λοιπόν πως το όνειρο της Γλαφύρας δεν είναι ένα ιστορικό ανέκδοτο αλλά ένα γεγονός που χαρακτηρίζει όσα νόμιζαν για τον Αλέξανδρο της Μαρίας οι άνθρωποι του καιρού εκείνου. Κανένας πονηρός άνθρωπος δεν θα είχε την δυνατότητα να εμφανισθεί μετά τον θάνατο του. Μόνο οι αγαθοί ή αλλιώς οι χρηστοί άνθρωποι είχαν την δυνατότητα να αποκτήσουν αθάνατες ψυχές. Το όνειρο της Γλαφύρας μας βεβαιώνει ότι ο Αλέξανδρος της Μαρίας δεν ήταν μόνο ένας επερχόμενος βασιλιάς σωτήρας αλλά και ένας χρηστός άνθρωπος.

Τελικά Ιερουσαλήμ κυριεύθηκε και ισοπεδώθηκε από τον Ρωμαίο Βεσπασιανόυς Ρωμαίους. Κανένας άρχοντας του Ιούδα δεν ξανακυβέρνησε σε αυτόν τον τόπο. Μια σπουδαία αναφορά για τα γεγονότα αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη. Βρέθηκε ένα γράμμα από την εποχή εκείνη γραμμένο στα ελληνικά, του Μάρα Μπαρ Σεραπίων προς τον γιο του. 

«Τι καλό κέρδισαν οι Αθηναίοι καταδικάζοντας σε θάνατο τον Σωκράτη; Λοιμός και αρρώστιες ακολούθησαν τιμωρώντας τους για το έγκλημα τους. Τι κέρδισαν οι Σάμιοι καθώς έκαψαν τον Πυθαγόρα; Σε μια στιγμή το λιμάνι του καλύφθηκε από άμμο. Τι κέρδισαν οι Ιουδαίοι με το να εκτελέσουν τον σοφό τους βασιλιά; Ήταν αμέσως μετά που το βασίλειο τους εξαφανίσθηκε. Ο θεός δίκαια εκδικήθηκε για τους τρεις αυτούς ανθρώπους» (quoted by F. F. Bruce, The New Testament Documents: Are They Reliable? Eerdmans Publishing Co., Fifth Revised Edition, p. 114).

Ο Ευσέβιος Καισαρείας γράφει πως ο Βεσπασιανός μετά την άλωση της Ιερουσαλήμ, διέταξε να αναζητηθούν όλοι οι καταγόμενοι από τον Δαυίδ, για να μην απομείνει κανείς από την βασιλική οικογένεια. Εκκλ.Ιστ. Γ΄ 12

Την εποχή του Ευσέβιου, ο οποίος ήταν σύγχρονος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όταν διάβαζαν για βασιλική οικογένεια των Ιουδαίων, αναφερόταν στην αρχαία γενιά του Δαβίδ. Έτσι προτιμούσαν να κατανοούν την ιστορία οι χριστιανοί, αγνοώντας προφανώς ότι τα αρχεία των Ιουδαίων είχαν πολλές φορές καταστραφεί. Η χριστιανική μυθολογία θεωρεί πως τον καιρό εκείνο κάθε Ιουδαίος γνώριζε την γενεαλογία του από τον πατέρα του μέχρι τον Αδάμ. Στην πραγματική ιστορία του Ιωσήπου και άλλων μη χριστιανών ιστορικών δεν υπάρχει ίχνος αναφοράς στην βασιλική οικογένεια του Δαυίδ. Η μοναδική βασιλική οικογένεια στην Ιουδαία τους τελευταίους δύο αιώνες ήταν εκείνη των Ασαμωναίων. Η έκφραση γιος Δαυίδ είχε συμβολικό νόημα. Ο βασιλιάς Ηρώδης παράδειγμα δεν ήταν γιος Δαβίδ, εφόσον δεν ήταν Ιουδαίος. Ο Ηρώδης θα μπορούσε να ονομαζόταν συμβολικά γιος Γολιάθ. 

Πάντως ο εκκλησιαστικός συγγραφέας Ευσέβιος της Καισάρειας μας πληροφορεί πως όταν ο γιος του Βεσπασιανού, ο αυτοκράτορας Δομητιανός διέταξε να φονευθούν οι καταγόμενοι από τον Δαβίδ, μερικοί αιρετικοί κατηγόρησαν τους απογόνους του Ιούδα, ο οποίος θεωρείτο κατά σάρκα αδελφός του Σωτήρα, ότι ανήκε στην βασιλική γενιά. Εκκλ.Ιστ. Γ΄ 19

Είναι αλήθεια μια μεγάλη σύμπτωση, πως ο σωτήρας εκείνων των χριστιανών είχε ένα αδελφό με το όνομα Ιούδας, καθώς τον αδερφό του Αλεξάνδρου Ιωάννη τον έλεγαν Αριστόβουλο Ιούδα. Σύμπτωση ακόμα αποτελεί και το όνομα της μητέρας του Αλεξάνδρου, της βασίλισσας Μαρίας. Ο Αρχιμανδρίτης Ελευθεριάδης σημειώνει στο βιβλίο του για την Παναγία, πως οι Ιουδαίοι, «εσκέπτοντο ότι η μήτηρ της ιεροβασιλικής δυναστείας των Μακκαβαίων-Ασμοναίων ωνομάζετο επίσης Μαριάμ». Κεφ. ΚΓ 

Είναι ακόμα μία σύμπτωση πως η βασίλισσα Μαρία κατηγορήθηκε για μοιχεία με τον Ιωσήφ. Όμως όλα αυτά δεν είναι παρά ασήμαντες συμπτώσεις. Όσα συνέβησαν όταν συνελήφθησαν από τον αυτοκράτορα Δομητιανό μερικοί απόγονοι του Ιούδα, του κατά σάρκα αδελφού του σωτήρα, δεν είναι τόσο ασήμαντα.

Ο Δομητιανός, γράφει ο Ευσέβιος, φοβόταν την παρουσία του χριστού όπως και ο Ηρώδης. Τους ανέκρινε λοιπόν ρωτώντας τους αν όντως είναι από την βασιλική γενιά, πράγμα το οποίο παραδέχτηκαν. Έπειτα αφού τον διαβεβαίωσαν ότι η βασιλεία τους θα είναι επουράνιος, έδειξαν τα ροζιασμένα χέρια τους ως μαρτυρία για την σκληρή δουλειά. Ο Δομητιανός δεν τους τιμώρησε αλλά περιφρονώντας τους, τους άφησε να φύγουν. Εκείνοι μένοντας ελεύθεροι ηγήθηκαν των εκκλησιών. Εκκλ.Ιστ. Γ΄ 19

Δείτε τώρα την σύμπτωση. Μετά τον θάνατο του Ηρώδη, όταν ο Καίσαρας είχε ήδη μοιράσει την εξουσία στους γιους του, το 3 π.Χ., «εμφανίστηκε ένας νέος Ιουδαίος την καταγωγή, που παρουσιάστηκε ως συγγενής του Ηρώδη με επιχείρημα την ομοιότητα της μορφής του προς τον Αλέξανδρο της Μαρίας, τον γιο που ο Ηρώδης είχε εκτελέσει, μια ομοιότητα που αναγνωρίστηκε απ΄ όσους είχαν δει τον Αλέξανδρο. Αρχ.ΙΖ 12.1 324 Πολέμοι Β΄ 7.1

Ο νεαρός αυτός αφού έκανε άνω κάτω την αυτοκρατορία, έφτασε τελικά στην Ρώμη, στο παλάτι του Καίσαρα. «Ο Καίσαρας όμως δεν ξεγελάστηκε, γιατί παρόλο που υπήρχε κάποια ομοιότητα, δεν ήταν αρκετά μεγάλη για να ξεγελάσει εκείνους που σκέφτονται συνετά. Ο ψεύτικος Αλέξανδρος είχε σκληρύνει από τους σωματικούς κόπους, σε αντίθεση με τον πραγματικό Αλέξανδρο που λόγω της ευγενούς καταγωγής είχε σώμα μαλακό.» Αρχ.ΙΖ 12.1 324 

Είναι γεγονός ότι οι απόγονοι του Ιούδα, του αδερφού του σωτήρα, είχαν τα ίδια συμπτώματα σκληρότητας στο σώμα όπως και ο λεγόμενος ψευδαλέξανδρος. Η σύμπτωση αυτή προφανώς δεν είναι ασήμαντη. Ο πιο πιθανός λόγος της σκληρότητας των χεριών τους θα ήταν η αξίνα, εφόσον κατέφευγαν για να σωθούν σε κοινότητες των Εσσαίων. «Κάποιος που ήθελε να ενταχθεί στην αίρεση των Εσσαίων γινόταν αμέσως αποδεκτός. Του επιβάλλουν τον δικό τους τρόπο ζωής και του δίνουν μια μικρή αξίνα.» Πολέμοι 8.7 137 

Ήταν όμως ψεύτικος αυτός ο Αλέξανδρος; Μπορούμε να πιστέψουμε την κρίση του Καίσαρα και το κείμενο του Ιώσηπου; Αν ο Αλέξανδρος αυτός ήταν όντως ο πραγματικός γιος της Μαρίας, το όραμα της Γλαφύρας μπορεί να μην αφορά το φάντασμα του Αλεξάνδρου αλλά τον Αλέξανδρο εν σαρκί. Γεγονός είναι πως όταν εμφανίστηκε αυτός ο νεαρός, κανένας δεν αμφισβήτησε ότι ήταν ο γιος της Μαρίας. Όλοι πίστεψαν την ιστορία του. Εκείνος που είχε αναλάβει την εκτέλεση, μετά από την διαταγή του Ηρώδη, του έσωσε την ζωή. «Ο άνθρωπος αυτός, σκότωσε κάποιους άλλους, για να ξεγελάσει εκείνους που θα έβλεπαν τα πτώματα, γιατί λυπήθηκε τον ίδιο και τον αδερφό του τον Αριστόβουλο.»

«κτείναντα γαρ ετέρους» Αρχ.ΙΖ’ 12.1 326

Ο Καίσαρας ανέκρινε τον Αλέξανδρο ρωτώντας τον πρώτα για τον αδερφό του τον Αριστόβουλο. Ο Αλέξανδρος απάντησε ότι χωρίστηκαν για να μην κινδυνέψουν και οι δύο, ώστε να ζήσει κάποιος από την γενιά της Μαρίας. Γι΄ αυτό ο Αριστόβουλος είχε παραμείνει στην Κύπρο. Αρχ.ΙΖ 12.2 335

«Όταν ο Αλέξανδρος πήγε στην Κρήτη, κέρδισε την εμπιστοσύνη όλων των Ιουδαίων με τους οποίους ήρθε σε επαφή. Αφού κέρδισε πολλά χρήματα από τα δώρα τους, πήγε στη Μήλο. Εκεί, έλαβε ακόμα περισσότερα χρήματα, εξαιτίας της πεποίθησης τους ότι ήταν μέλος της βασιλικής οικογένειας και της ελπίδας τους ότι θα ανακτούσε τον θρόνο του πατέρα του και θα αντάμειβε τους ευεργέτες του.

Έσπευσε τότε στην Ρώμη, συνοδευόμενος από ορισμένους προσωπικούς ευεργέτες. Όταν έφτασε στην Δικαιάρχεια, είχε την τύχη να ξεγελάσει τους Ιουδαίους που ζούσαν εκεί με την ίδια απάτη. Ωσάν να ήταν βασιλιάς, πήγαιναν σ΄ αυτόν κάθε είδους ανθρώποι, μεταξύ των οποίων κι εκείνοι που είχαν υπάρξει οικοδεσπότες και φίλοι του Ηρώδη. Ο λόγος ήταν ότι πρόθυμα πίστευαν τις ιστορίες του, που επιβεβαιώνονταν από την φυσική του εμφάνιση. Ακόμη και σε κείνους που είχαν υπάρξει πολύ στενοί φίλοι με τον Αλέξανδρο, ενέπνευσε πλήρη εμπιστοσύνη ότι δεν ήταν άλλος παρά το ίδιο πρόσωπο, κι έφταναν να ορκίζονται στους άλλους γύρω τους ότι έτσι ήταν. Όταν λοιπόν η είδηση σχετικά με αυτόν έφτασε στην Ρώμη, ολόκληρος ο Ιουδαϊκός πληθυσμός πήγε για να τον συναντήσει, θεωρώντας την απίστευτη διαφυγή του από τον θάνατο ως πράξη Θεού, και τον υποδέχονταν με χαρά εξαιτίας του φυλετικού τους δεσμού με τη μητέρα του, όποτε πέρναγε μέσα από τους στενούς δρόμους πάνω στο φορείο. Τα πάντα γύρω του ήταν βασιλικά, καθώς καλύπτονταν με έξοδα χρηματοδοτών του. Μεγάλα πλήθη συνωστίζονταν γύρω του, επευφημώντας τον, και δεν παραλειπόταν τίποτα απ΄ όσα αρμόζουν σ΄ εκείνους που γλιτώνουν τον θάνατο.

Αλλά όταν τα νέα γι΄ αυτόν έφτασαν στον Καίσαρα, αρνήθηκε να τα πιστέψει, γνωρίζοντας ότι ο Ηρώδης δεν θα μπορούσε τόσο εύκολα να ξεγελαστεί σε ζήτημα τόσο μεγάλης σημασίας γι΄ αυτόν. Αφήνοντας πάντως κάποιο περιθώριο για ελπίδα, έστειλε τον Κέλαδο, έναν από τους απελεύθερους του, που υπήρξε πολύ γνωστός με τους νεαρούς, με διαταγές να φέρει τον Αλέξανδρο μπροστά του. Ετσι ο Κέλαδος τον έφερε, χωρίς να δείχνει ότι είναι καλύτερος κριτής από το πλήθος. Ο Καίσαρας όμως δεν ξεγελάστηκε, γιατί παρ΄ όλο που υπήρχε κάποια ομοιότητα, δεν ήταν αρκετά μεγάλη για να ξεγελάσει εκείνους που είναι ικανοί να σκέφτονται συνετά. Ο ψεύτικος Αλέξανδρος είχε σκληρύνει από τους σωματικούς κόπους, και σε αντίθεση με τη μαλθακότητα τους σώματος του πραγματικού Αλεξάνδρου, που ήταν αποτέλεσμα της πολυτελούς και ευγενούς καταγωγής, το σώμα του είχε γίνει πολύ σκληρό». Αρχ.ΙΖ 12.1-2 324-334

Σύμφωνα με την ιστορία του Ιώσηπου, όλοι εξαπατήθηκαν από το νεαρό εκτός από τον Καίσαρα Αύγουστο Οκταβιανό, ο οποίος αντιλήφθηκε την σκληρότητα του σώματος του. Όλοι οι υπόλοιποι πίστεψαν ότι ο νέος αυτός ήταν ο Αλέξανδρος, ο οποίος σώθηκε με την βοήθεια του θεού από την δολοφονική μανία του Ηρώδη.

Αυτά αναφέρει ο Φλάβιος Ιώσηπος στο βιβλίο του Ιουδαϊκού πολέμου. Διαβάστε όμως τι γράφει στο βιβλίο της Ιουδαϊκής Αρχαιολογίας: «Ο Καίσαρας ωστόσο, γνωρίζοντας πολύ καλά τα χαρακτηριστικά του Αλεξάνδρου, καθότι ο Ηρώδης τον είχε κατηγορήσει ενώπιον του, θεωρούσε, πριν ακόμη δει το νεαρό, την όλη υπόθεση απάτη. Επιθυμώντας όμως να δώσει μια ευκαιρία για κάποια πιο ευτυχή κατάληξη, έστειλε τον Κέλαδο, ένα από τους ανθρώπους που ήξεραν τον Αλέξανδρο πολύ καλά, με τη διαταγή να φέρει τον νεαρό. Ο Κέλαδος κατάλαβε αμέσως μόλις είδε τις διαφορές στο πρόσωπο του και παρατηρώντας ότι ολόκληρο το σώμα του ήταν σκληρό και έμοιαζε με δούλου αντιλήφθηκε όλη την συνωμοσία. Η τόλμη με την οποία μιλούσε ο νεαρός, όξυνε ακόμη πιο πολύ τις υποψίες του». Αρχ.ΙΖ 12 Πολέμοι Β΄ 7

Θα παρατηρήσουμε λοιπόν ότι στο βιβλίο του Ιουδαϊκού πολέμου είναι μόνο ο Καίσαρας που έχει την ικανότητα να σκεφτεί συνετά, ενώ ο Κέλαδος που γνωρίζει καλά τον Αλέξανδρο εξαπατάται κι εκείνος όπως τα πλήθη των ανθρώπων. Στο άλλο βιβλίο του Ιώσηπου, την Ιουδαϊκή αρχαιολογία, ο ίδιος ο Κέλαδος κατάλαβε την απάτη και δεν αναγνώρισε τον Αλέξανδρο στο πρόσωπο του νεαρού. Ακόμη και το επιχείρημα της σκλήρυνσης του σώματος του Αλεξάνδρου, το οποίο τη μια αποδίδεται στην ευφυΐα του Καίσαρα Οκταβιανού και την άλλη στον Κέλαδο, είναι αρκετά αστείο, αφού είχαν περάσει κιόλας πέντε με έξι χρόνια από την καταδίκη του σε θάνατο, τα οποία σίγουρα δεν ζούσε βασιλική ζωή.

Ο Καίσαρας γνώριζε βέβαια τον Αλέξανδρο. Οι γιοι του Ηρώδη είχαν σπουδάσει στην Ρώμη και είχαν ταξιδέψει ξανά εκεί για να δικαστούν όταν τους κατηγόρησε ο πατέρας τους. Ωστόσο αναγνωρίζοντας στο πρόσωπο του νέου τον Αλέξανδρο της Μαρίας, ήταν σα να φανέρωνε στα πλήθη της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας τον σωτήρα του κόσμου, ο οποίος ενώ είχε θανατωθεί, ερχόταν τώρα ολοζώντανος από την Ιουδαία.

Ο Καίσαρας πριν δει τον Αλέξανδρο πίστευε ότι ήταν ψεύτικος γιατί προφανώς έτσι τον συνέφερε να πιστεύει. Η τόλμη με την οποία μίλησε ο νεαρός έκανε τον Κέλαδο ακόμα πιο δύσπιστο, γράφει ο Ιώσηπος, και τον Καίσαρα πιο αρνητικό απέναντι του θα προσθέταμε εμείς. Η παρουσία του Αλεξάνδρου της Μαρίας στην Ρώμη ήταν ένας πραγματικός εφιάλτης για την Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Η καλύτερη κατάληξη που ευελπιστούσε ο Καίσαρας, ήταν να πείσει τον Αλέξανδρο να παραιτηθεί από όσα διεκδικούσε, σώζοντας έτσι την ζωή του. Ο Οκταβιανός Καίσαρας θα του έδινε την ευκαιρία να ζήσει αν παρατούσε την πορφύρα και τις βασιλικές τιμές που του απέδιδαν και εξαφανιζόταν από το πρόσωπο της γης. 

Ο Καίσαρας σύμφωνα με τον Ιώσηπο έστειλε τον Αλέξανδρο να κάνει κουπί στα πλοία της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Τα σχετικά με τον ψευδαλέξανδρο, τοληρώς συντεθέντα, έτσι άδοξα τελείωσαν, καταλήγει ο Ιώσηπος.

Αρχαιολογία ΙΖ΄ 12.2 (33 Και τα μεν περί τον Ψευδαλέξανδρον τολμηρώς συντεθέντα ούτως ακλεώς έσχεν.

ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ Φ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ