Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΔΑ

EMILE DURKHEIM

SUICIDE

A study in Sociology

CHAPTER 2

EGOISTIC SUICIDE

First let us see a glance at the map of European suicide, it is at once clear that in purely Catholic countries like Spain, Portugal, Italy, suicide is very litlle developed, while it is at its maximum in Protestant countries, in Prussia, Saxony, Denmark. The following averages compiled by Morselli confirm this first conclusion:

Average of suicides per Million Inhabitants

Protestant states 190

Mixed states (Protestant and Catholic) 96

Catholic states 58

Greek Catholic states 40

The low proportion of the Greek Catholics cannot be surely attributed to religion; for as their civilisation is very different from that of the European nations, this difference of culture may be the cause of their lesser aptitude.

Η έρευνα του Ντυρκάιμ για την αυτοκτονία δεν είναι πρόσφατη αλλά ωστόσο φανερώνει την μεγάλη διαφορά που υπάρχει στους λαούς της Ευρώπης. Ο Ντυρκάιμ αποδίδει την αυξημένη τάση αυτοκτονίας των βόρειων Ευρωπαίων στην θρησκεία και όχι στην ιδιοσυγκρασία του λαού. Είναι φανερό ότι οι προτεστάντες έχουν περισσότερες αυτοκτονίες αλλά όμως όλοι γνωρίζουν ότι είναι και λαοί περισσότερο εσωστρεφείς. Προσωπικά έχω την άποψη ότι οι βόρειοι ακολούθησαν τον προτεσταντισμό επειδή είναι τέτοιοι χαρακτήρες και δεν έγιναν ξαφνικά ενοχικοί επειδή το έμαθαν από την προτεσταντική ηθική. Ο Μαξ Βέμπερ επίσης αποδίδει στην προτεσταντική ηθική την συγκέντρωση κεφαλαίου και την άνοδο του καπιταλισμού στην Ευρώπη. Και τα δύο φαινόμενα όμως αυτά ακολουθούν την ιδιοσυγκρασία των βόρειων λαών παρά που είναι συνέπειες μια ηθικής που επιβλήθηκε σε αυτούς. Γιατί άλλωστε ο προτεσταντισμός δεν βρήκε απήχηση στη Βαυαρία, όπου έχουμε τα μικρότερα ποσοστά αυτοκτονιών ή στην Πολωνία όπου ο καθολικισμός επικράτησε. Είναι λοιπόν χαρακτηριστικό εθνικό και όχι της θρησκείας. Όπου έχουμε μικτούς πληθυσμούς, εκεί έχουμε μικτά έθνη στην πραγματικότητα, όπως συμβαίνει στην Ελβετία, την Αυστρία, τη Γαλλία και τη Γερμανία.

Υποθέτω ότι ο Morselli έχει πάρει στοιχεία για τις χώρες γενικά και όχι μόνο για τους Καθολικούς και αναφέρει ως Ελληνες Καθολικους, εκείνους που ανήκουν στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Γιατί σε όλες τις χώρες ονομάζονται Greek Orthodox σε αντίθεση με τους Roman Catholics. Είναι σίγουρο ότι οι Έλληνες είναι αισιόδοξοι από την φύση τους και δεν παραδίδουν τα όπλα στην πρώτη δυσκολία. Όπως είναι κατανοητό ότι μια θρησκεία που έχει κάνει την ενοχή δόγμα όπως εκείνη των προτεσταντών θα προκαλέσει απαισιοδοξία και θλίψη. Για τους προτεστάντες ο άνθρωπος είναι ένοχος απέναντι στον Θεό ότι και να κάνει όσο καλός και να είναι. Έτσι μεταφράζουν το ουδείς αναμάρτητος. Η σωτηρία έρχεται μονάχα με την πίστη και την Θεία Χάρη και όχι επειδή ο άνθρωπος μπορεί να κάνει κάτι πρακτικό ώστε να την αξίζει. Μου κάνει όμως εντύπωση η μεγάλη διαφορά που υπάρχει και μεταξύ των Καθολικών και των Ελλήνων 58 στους 1000 με 40 στους 1000 δεν είναι μικρή διαφορά.

Αποτελούν ιδιαίτερη περίπτωση οι πληθυσμοί της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, οι οποίοι την εποχή εκείνη ήταν μάλιστα κάτω από Οθωμανική κατοχή. Την πρώτη φορά που διάβασα το βιβλίο του Ντυρκάιμ υπέθεσα αμέσως ότι τα χαμηλά ποσοστά αυτοκτονιών στα Βαλκάνια οφείλονται ακριβώς στην Οθωμανική κατοχή και στο ισχυρό ένστικτο της αυτοσυντήρησης που αναπτύσσεται σε ένα σκλαβωμένο ή καταδιωκόμενο πληθυσμό. Όταν κάθε μέρα εργάζεσαι για να επιβιώσεις, επί τετρακόσια ή και δυό χιλιάδες χρόνια κάτω από την σκλαβιά των αυτοκρατόρων ή των πασάδων, ενώ σαν λαός έχεις γεννηθεί μέσα στην δημοκρατική πολιτεία, το τελευταίο που θα σου περάσει από το νου, είναι να σκεφτείς πως θα αυτοκτονήσεις. Πραγματικά δεν έχεις χρόνο για τέτοιες σκέψεις. Δεν έχεις την πολυτέλεια. Χρειάζεται μια άνεση, μια πολυτέλεια, μια ας το πούμε ελαφρότητα για να σκεφτείς την αυτοκτονία. Εκτός από την αυτοκτονία των στωικών, που αν υποφέρεις τόσο που δεν αντέχεις προτείνεται σαν η καλύτερη λύση, στην Ελλάδα δεν είχαμε ποτέ κρούσματα αυτοκτονίας σε τέτοιο μεγάλο βαθμό όπως σήμερα.

Θα πρόσθετα βέβαια ότι η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία μεταφέροντας την δημοκρατική παράδοση των Ελλήνων έκτισε παντού κοινότητες με τον Πρόεδρο και τον ιερέα να διευθύνουν τους πληθυσμούς. Αυτή η ελαστικότητα των Ελληνικών πληθυσμών φανερώθηκε στην μικρασιατική καταστροφή όταν εκατομμύρια Έλληνες ήρθαν στην κυρίως Ελλάδα και έχτισαν κοινότητες πρότυπα χωρίς την βοήθεια κανενός οργανισμού αλλά μόνο με το ένστικτο της φυλής. Όλοι αυτοί οι βασανισμένοι άνθρωποι δεν είχαν χρόνο και διάθεση να αυτοκτονήσουν αλλά μονάχα να ξαναχτίσουν τον γήινο τους παράδεισο.

Κι όμως, τώρα που ζούμε τις μέρες της κρίσης, την οποία ονομάζουμε οικονομική, ώστε να μην δούμε τα πραγματικά προβλήματα, οι αυτοκτονίες έχουν μιά αύξηση 40 τοις 100. Όλοι θα αποδώσουν την αύξηση πολύ εύκολα στην οικονομική δυσκολία που αντιμετωπίζουμε. Όμως δεν είναι ο μοναδικός λόγος η ανεργία και η φτώχεια. Όπως δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα στην Ελλάδα η οικονομία. Όποιος έχει ανοιχτά τα μάτια του θα δεί ότι το πρόβλημα είναι κυρίως κοινωνικό, υπάρχει εδώ και δεκαετίες και έφτασε η ώρα που η πληγή σαπίζει και η μόλυνση απλώνεται παντού.

Αρχικά πρέπει να δει κανείς την αύξηση των διαζυγίων. Έπειτα να δει το κλείσιμο των μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων καθώς στην θέση τους ήρθαν τα θηρία και οι Έλληνες έγιναν υπάλληλοι. Και τέλος τα αποτελέσματα από νέα γενιά χωρίς κανένα ιδεολογικό στήριγμα, χωρίς κανένα σεβασμό σε μια εκκλησία που έχει χάσει πλέον την αίγλη της δια της βίας επιβολής στους ελληνικούς πληθυσμούς. Αυτό που μένει είναι εφτακόσια ευρώ το μήνα για τους περισσότερους Έλληνες και μια καταπιεστική εξουσία η οποία ενδιαφέρεται πως θα ληστέψει τον φτωχό και πως θα καταστήσει δούλο τον ελεύθερο. Λες και δεν είναι ο βοσκός μας ο νόμιμος ιδιοκτήτης της στάνης αλλά κάποιος κλέφτης και δεν μας γνωρίζει ως καλά και αγαθά πρόβατα αλλά συμπεριφέρεται ως χασάπης που λαμβάνει και σφάζει και τρώει και ταίζει και τα τεκνά του.

Η αγανάκτηση της πλατείας είναι άσκοπη αν δεν υπάρξει γνώση ξεκάθαρη του προβλήματος. Αν δεν συνειδητοποίησουμε ποιός είναι αυτός που μας σκλαβώνει και που απαιτεί από εμάς να αυτοθυσιαζόμαστε για να παραμένει στην εξουσία. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι οικονομικό. Λεφτά υπάρχουν.