ΟΙ ΕΡΙΔΕΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ

Ο λαός προσκυνά. Στην εικόνα ο Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος ! Ο Χριστός και οι αγγέλοι δεν είναι άλλοι από το Ορθόδοξο ιερατείο που στηρίζει τους αυτοκράτορες για να υποτάξουν τον λαό. Η συμμαχία αυτοκρατόρων και ιερατείου δημιούργησε την αυτοκρατορία. Όταν οι βασιλείς άρχισαν να ελληνίζουν το ιερατείο προτίμησε τους Οθωμανούς για να μην χάσει την εξουσία του πάνω στους υποδουλωμένους Έλληνες. 

 Η ελληνική φιλοσοφία και ιδιαίτερα ο νεοπλατωνισμός υπήρξε η βάση της χριστιανικής θεολογίας. Ο χριστιανισμός γεννήθηκε μέσα στον ελληνορωμαϊκό κόσμο. Η ελληνική γλώσσα και η ελληνική παιδεία ήταν αναπόσπαστα μέρη του χριστιανισμού. Με την πάροδο όμως των αιώνων και την σφοδρή σύγκρουση του ελληνισμού με την ανερχόμενη αυτοκρατορική θρησκεία, εκείνοι που μισούσαν κάθε τι ελληνικό κυριάρχησαν, ιδιαίτερα στην ανατολή.

 Ο ισλαμισμός υποδέχτηκε τους εξόριστους έλληνες φιλοσόφους και ο αραβικός κόσμος αντικατέστησε σταδιακά τον ελληνιστικό κόσμο της ανατολής. «Πράγματι μετά το πραξικόπημα του Ιουστινιανού να κλείσει την Πλατωνική ακαδημία των Αθηνων το 529, τα εργα του Πλωτίνου, του Πορφυρίου και του Πρόκλου περιήλθαν στα χέρια των μουσουλμάνων από τους ελληνιστές φιλοσόφους που βρίσκονταν στις αυλές των Περσων. Βασικά ο νεοπλατωνισμός ήταν ευπρόσδεκτος στους ισλαμιστές γιατί είχε θρησκευτική φιλοσοφική τάση.  Βέβαια για τους μουσουλμάνους ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης και ο Πλωτίνος είναι μέρος της ισλαμικής παράδοσης, όπως ο Αβραάμ ένας προφήτης του ισλάμ. Από την άλλη οι μουσουλμάνοι φιλόσοφοι θεολόγοι χρησιμοποίησαν ορθώς τον νεοπλατωνισμός στις θρησκευτικές αναζητήσεις τους.»

  Μεθόδιος Φούγιας Το ελληνικό υπόβαθρο του Ισλαμισμού Εκδόσεις Νέα Σύνορα - Λιβανή

Ο μουσουλμάνος φιλόσοφος Αβερόης. Το ισλάμ θεωρεί την ελληνική φιλοσοφία μέρος της παράδοσης του και οι μεγάλοι μουσουλμάνοι φιλόσοφοι θεωρούσαν ως δασκάλους τους τον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα. 

Για τους μουσουλμάνους λοιπόν οι έλληνες φιλόσοφοι είναι μέρος της ισλαμικής παράδοσης. Αυτό όμως δεν ισχύει για τους ορθόδοξους οι οποίοι μισούν την ελληνική φιλοσοφία. Από τους μουσουλμάνους της Ισπανίας αλλά και από Έλληνες του Βυζαντίου οι δυτικοί θα παραλάβουν με την σειρά τους την περιφρονημένη ελληνική γνώση κι ένας νέος αναγεννημένος κόσμος θα δημιουργηθεί μέσα από τα σκοτάδια του μεσαίωνα. Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους θα αποτελέσει την αρχή του νέου ελληνικού κόσμου. Οι ελληνόφωνοι κάτοικοι της ανατολής είχαν χάσει το εθνικό τους όνομα και ονομαζόταν ρωμαίοι ή ρωμιοί. Η αιτιολογία για την λήθη του ελληνικού ονόματος είναι πως αυτό σημαίνει τον ειδωλολάτρη.

 «Και αυτό το όνομα αρχίζουν να του το συνειδητοποιούν όχι μόνο η παράδοση και οι αναμνήσεις από την κλασική αρχαιότητα, αλλά και η ολοένα πιο έντονη απασχόληση των λογίων με την αρχαία ελληνική παιδεία. Και τότε ακριβώς το 1204, έρχεται το δυνατό τράνταγμα που ξυπνά την κοιμισμένη εθνική συνείδηση των κατοίκων, η κατάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους Φράγκους. Τα θεμέλια της είχαν υποσκάψει οι βαρείς φόροι, οι καταπιέσεις των φορολογικών οργάνων σε βάρος κυρίως των αδυνάτων και  οι απαλλαγές αντίθετα των μονών και των δυνατών μεγαλογαιοκτημόνων.»

 «Ακομα και τα μοναστήρια ευρύνουν τα κτήματα τους με παραχωρήσεις γαιών από τους βασιλείς ή με αγορές ή και με αφιερώσεις ιδιωτών. Τα μοναστήρια απασχολούν χέρια χρήσιμα για την άμυνα της χώρας και για την αξιοποίηση του τόπου.

Μέσα σε αυτή την χαώδη κατάσταση ξέσπασαν οι λεγόμενες ησυχαστικές έριδες, εμφύλιοι πόλεμοι και θρησκευτικοκοινωνικές ταραχές που τάραξαν τον χριστιανικό κόσμο της ανατολής, από τα 1339 ως τα τέλη του 14^ου αιώνα. Οι ιδέες που τις προκαλούν είναι μυστικιστικές, εξυμνούν το αυστηρό ασκητικό πνεύμα και δεν δέχονται ότι οι μεγάλοι φιλόσοφοι της αρχαιότητας Πλάτων και Αριστοτέλης είναι δυνατόν να ερμηνεύσουν πειστικά το φαινόμενο της δημιουργίας του κόσμου. Επικεφαλής της κινήσεως αυτής είναι ο αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Γρηγόριος ο Παλαμάς και αντίπαλος του ο ελληνικής καταγωγής Ιταλός μοναχός Βαρλαάμ από τη Σεμινάρα της Καλαβρίας. Αυτός καθώς είναι διαποτισμένος με τις ιδέες της Δυτικής Αναγέννησης, ενσαρκώνει τον νέο τύπο λογίου που μορφωνεται μέσα στη Δύση, τον τύπο που γεμάτο ορμή και πεποίθηση στις δικές του πνευματικές δυνάμεις ζητα να λύσει τα μεγάλα προβλήμα του ανθρώπου με τη βοήθεια της φιλοφοσίας. Οι λόγιοι αυτοί, που αισθάνονται τους εαυτούς των να έλκονται ορμητικά προς τον αρχαίο ελληνικό κόσμο και εμπνέονται από ένα πνεύμα πατριωτικής υπερηφάνειας για τη μεγάλη πνευματική (ελληνική) κληρονομιά, που αποβλέπουν  προς την ένωση των δύο εκκλησιών, είναι οι ενωτικοί.

Ο ελληνιστής Πλήθων ο Γεμιστός προώθησε μια θρησκευτική μεταρρύθμιση πριν την άλωση. Μισήθηκε από τους ανθενωτικούς και τα βιβλία του ρίχτηκαν στην πυρά.

 Μια ομάδα νέων ρεαλιστών, φωτισμένων και μαχητικών, προοδευτικών όπως θα λέγαμε σήμερα, νέων που περιστοιχίζουν τον Μανουήλ Β’ με επικεφαλής τον λόγιο Δημήτριο Κυδώνη και αργότερα τον νεοπλατωνικό φιλόσοφο Γεώργιο Γεμιστό ή Πλήθωνα, προσπαθεί να αναταράξει τα βαλτωμένα νερά του Βυζαντίου με τολμηρές προτάσεις για την αναθεώρηση της θρησκευτικής του πολιτικής απέναντι στον πάπα με όπλο την ένωση των εκκλησιών, και να συγκρατησει το κράτος προς το κατηφορο του. Οι μεταρυθμιστικές προτάσεις συναντούν σφοδρές αντιδράσεις από τους ηγέτες της ορθοδοξίας με αποτέλεσμα να διαταραχθεί ακόμα περισσότερο η ενότητα των Ελλήνων και να χωριστει ο λαός στους λεγόμενους ενωτικούς και ανθενωτικούς.»

Νέα ελληνική ιστορία. Απόστολος Βακαλόπουλος

Εκδόσεις Βανιας Θεσσαλονική 1990

 Οι αρχαίοι χριστιανοί δεν ήταν εχθρικοί προς την φιλοσοφία. Θέλω να το επισημάνω εδώ πως η αληθινή χριστιανική παράδοση είναι φιλοσοφική και οι Έλληνες φιλόσοφοι είναι περισσότερο χριστιανοί από τους φανατικούς καλόγερους που ενδιαφέρονται μονάχα για την εκκλησιαστικη αφορόληγητη περιουσία. Αυτό που συμβαίνει σήμερα, συνέβαινε και πριν την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως. Οι καλόγεροι φώναζαν ότι βαλεται η παράδοση, ότι κινδυνεύει η ορθοδοξία αλλά τα αφορολόγητα κτηματα τους είχαν στερήσει από τον λαό την ευημερία του. Εχθροί τους ήταν όλοι, οι καθολικοί αιρετικοί και οι ελληνιστές.

 Μετά την διάλυση της ανατολικής ρωμαϊκής αυτοκρατορίας δημιουργήθηκαν ελεύθερα ελληνικά βασίλεια όπως ήταν του Μυστρά με τους Παλαιολόγους και της Νικαίας. Τότε για πρώτη φορά άρχισαν να χρησιμοποιούν τους όρους Βασιλείς των Ελλήνων. Στην Νίκαια γράφει ο Κ. Σάθας, στην εισαγωγή στην Μεσαιωνική βιβλιοθήκη, ο ανεπτυγμένος ελληνισμός φάνηκε κάποια στιγμή να απειλεί ακόμα και αυτό το χριστιανικό καθεστώς, ένα γεγονός το οποίο δικαιολογεί το μίσος της εκκλησίας προς τους Έλληνες, η οποία από την πείρα της γνώριζε ότι οι θρησκείες μόνο στο σκοτάδι γεννιούνται και θριαμβεύουν και ότι αμείλικτος εχθρός τους είναι τα γράμματα δηλαδή το ελληνικό πνεύμα.

Ο πιο διάσημος μαθητής του Πλήθωνα, ο Βησσαρίων, δέκα χρόνια πριν την Άλωση έγραφε στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, τότε Δεσπότη Πελοποννήσου: «Απόδωσε στο λαό την ελευθερία του και τα όπλα του. Κοίταξε να του αναπτερώσεις το φρόνημά του, είναι γενναίος, δεν του λείπει μήτε η ευγένεια της ψυχής, μήτε η σωματική ρώμη. Ότι τον έκανε να ξεπέσει, ότι τον κρατά έτσι αφοπλισμένο κι αγύμναστο είναι η απηνής φορολογία, η ωμότητα των εισπρακτόρων και η κρατήσασα του γένους μαλακία τε και βλακεία…»

 Από την Νίκαια έρχεται ο ενωτικός υπερασπιστής της ελληνικής φιλοσοφίας Βησαρίων.  Ο αρχιεπισκοπος Νικαίας Βησαρίων μαθητής του Πλήθωνα του Γεμιστού, υπέγραψε την ενωση των εκκλησιων το 1439 κι αργότερα δεχτηκε τη θεση του καρδινάλιου κι εγκαταστάθηκε στη Ρώμη. Ο Βησαρίων γράφει στον αυτοκράτορα Μανουήλ Β’ για να τον ενημερώσει πως οι δυτικοί δεν είναι αγράμματοι και αιρετικοί όπως ισχυρίζονται οι μοναχοί και οι φανατικοί ορθόδοξοι ανθενωτικοί. «Οπως μόνος από τα θηρία διαφέρει ο άνθρωπος έτσι και στους ανθρώπους  διαφέρει ο Έλληνας, και από αυτους τους Έλληνες καταγεται το δικό μας γένος, από τους οποίους  κάθε τέχνη και επιστήμη βλάστησε και άνθισε, θειότατε δέσποτα και δεν πρέπει να ανεχθείς τέτοιο παραλογισμό να νομίζονται από κάποιους ότι είναι αμόρφωτοι και αμαθείς.  Από αυτούς τους Έλληνες οι δυτικοί παρέλαβαν την γνώση κι εμείς λαμβάνοντας από αυτούς δεν θα πάρουμε κάτι ξένο αλλά εκείνο που οφείλουν να μας παραδώσουν.» 

 Αυτή είναι  η αγάπη που νιώθει για τους Έλληνες ένας χριστιανός επίσκοπος ενωτικός. Ο Γρηγόριος ο Παλαμάς όμως και οι όμοιοι τους περιφρονούν κάθε τι ελληνικό και δεν επιθυμούν να λάβουν τίποτα από ειδωλολάτρες. Προτιμούν με κάθε τρόπο να κρατήσουν την εξουσία που έχουν απέναντι στο ρωμιό, τον οποίο τον θέλουν ρωμιό και όχι έλληνα.

 Τις έριδες ενωτικών και ανθενωτικών στις παραμονές της πολιορκίας της Κωνσταντινουπόλης περιγράφει ο Δούκας, τον οποίο κατονομάζει φανατικό ενωτικό ο Βακαλόπουλος. Ο Δούκας απαριθμεί χαρακτηριστικά επεισόδια του πάθους των αντιπάλων και κατηγορεί κυρίως τον μοναχό Γεννάδιο, ο οποίος καθοδηγεί τις μάζες των ορθοδόξων.

Ο Μωάμεθ ο πορθητής παραδίδει την εξουσία των Ρωμιών στον Γεννάδιο. Ο εκκλησιαστικός μηχανισμός, ο οποίος εκτιμάται ότι είχε έρθει σε συνεννόηση με τους Οθωμανούς μέσω των ελληνόφωνων συμβούλων του σουλτάνου ήδη πριν από την άλωση της Πόλης, παρέσυρε και το λαό σε εχθρική αναμέτρηση με όποιον προσπαθούσε να υλοποιήσει την επανένωση των Εκκλησιών, την οποία επανένωση είχε συνυπογράψει ο βασιλιάς Ιωάννης Παλαιολόγος με τον πάπα. Το μουσουλμανικό δίκαιο προέβλεπε για τις πόλεις που δεν παραδίδονταν, την πλήρη καταστροφή και εξόντωση του πληθυσμού της, κάτι που δεν έγινε στην περίπτωση της Κων/πολης, γιατί η πολεμική σύγκρουση των Οθωμανών αφορούσε το πολιτικό τμήμα της βυζαντινής εξουσίας, ενώ το εκκλησιαστικό τμήμα αποδεχόταν την οθωμανική κυριαρχία με αντάλλαγμα τη διάσωση των προνομίων του.

«Οι ανθενωτικοί ιερείς δεν πηγαίνουν στο ναό και δεν παραδέχονται ότι όσα προσφέρουν οι ενωτικοί ιερείς είναι τέλεια, κι αν τους καλέσουν σε κηδεία νεκρού ή μνημοσυνο πεθαμένου και φαινόταν κάποιος από τους ενωτικούς εκεί, έβγαζαν τα αμφια κι έφευγαν σαν από φωτιά λες και η μεγάλη εκκλησία είχε γίνει καταφύγιο δαιμόνων και θεωρείτο βωμός ελληνικός. Δεν υπήρχε ούτε κερί, ούτε λάδι για τους λύχνους, τα πάντα ήταν σκοτεινά και κανένας δεν εμπόδιζε αυτή την κατάσταση, φαινόταν έρημος ο άγιος ναός, προϊδεάζοντας την ερημιά που θα βρισκόταν μετά από λίγο για τις παραβάσεις και τις ανομίες των κατοίκων. Ο Γεννάδιος έμενε κλεισμένος μέσα στο σπίτι του και δίδασκε και κατάρες έλεγε για όσους επιθυμούσαν την ειρήνη.

Οι πολίτες από την ημέρα που τάχα έγινε η ένωση των εκκλησιών απέφευγαν την εκκλησία σα να ήταν συναγωγή Ιουδαίων και καμία προσφορά δεν έκαναν ούτε λιβάνι και το ναό ως βωμό τον θεωρούσαν, και την θυσία σαν να γινόταν για τον Απόλλωνα..

 Ο Γεννάδιος δεν παρέλειπε κάθε μέρα να διδάσκει και να γράφει εναντίον των ενωτικών και να φτιάχνει συλλογισμούς και αντιφάσεις εναντίον του σοφότατου και μακαρίτη Θωμά του Ακινάτη και των συγγραμάτων του και εναντίον του Δημητρίου Κυδώνη και να αποδεικνύει ότι αυτοί είναι αιρετικοί. Όταν είδαν οι Ρωμιοί τον πολυάριθμο τούρκικο στρατό εναντίον της πόλεως «καλύτερα να δούμε στη μέση της πόλης το φέσι των τούρκων να βασιλεύει παρά την καλύπτρα των Λατίνων». «κρειτότερον έστιν ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτρα Λατινικήν.»

Όταν μερικοί απελπισμένοι στην πόλη είπαν ότι είναι καλύτερα να παραδοθούν στα χέρια των Λατίνων που γνωρίζουν τον Χριστό και την Παναγία και να μη πέσουν σε χέρια ασεβών, τότε εκείνος είπε τον λόγο που ο προφήτης είπε στον Εζεκία «άκουσε το λόγο του κυρίου Σαβαώθ, δες έρχονται οι μέρες που θα σου πάρουν τα πάντα μέσα από το σπίτι σου, όσα μάζεψαν οι πατέρες σου μέχρι σήμερα και θα τα μεταφέρουν στην Βαβυλώνα.»

Ο Πατριάρχης Γεννάδιος, τα κατάφερε μια χαρά, κι εδω εικονίζεται φρουρούμενος από Τούρκους Γενίτσαρους και ακολουθούμενος από παπάδες διάκονους.  Αυτή είναι η σωτηρία που επιφυλάσσει για τον ελληνισμό η εκκλησία ! 

Είναι γνωστή η φρικιαστική παραίνεση για βασανιστικές εκτελέσεις προς πελοποννησιακό άρχοντα του μετέπειτα πρώτου οθωμανού πατριάρχη του ιερού Γεννάδιου με αφορμή τη θανάτωση του εθνικού Ιουβενάλιου στην Πελοπόννησο: «Χαίρε στρατιώτα Χριστού καί τής αυτού δόξης υπέρδικε, χαίρετε ώ μακάριαι χείρες τούς γούν δυσσεβείς καί αλάστορας Ελληνιστάς καί πυρί καί σιδήρω καί ύδατι καί πάσι τρόποις αξαγαγατέτης παρούσης ζωής ράβδιζε, είργε, είτα γλώσσαν αφαίρει, είτα χείραν απότεμνε, καί άν ούτω μένει κακός, θαλάττης πέμπε βυθώ». Ο Γεννάδιος, πιστός στην ορθόδοξη παράδοση που καθιέρωσε ο Ισαπόστολος Άγιος Μέγας Κωνσταντίνος ο παιδοκτόνος και συζυγοκτόνος (εικ 1), δεν προέτρεπε μόνο στο κάψιμο ανθρώπων, αλλά έκαψε και τα συγγράμματα των «Νόμων» του φιλόσοφου Πλήθωνα.

  Αυτός λοιπόν ο Γεννάδιος έγινε από τον Μωάμεθ τον πορθητή Πατριάρχης και ίδρυσε μάλιστα και την μεγάλη του γένους σχολή για να διδάξει άραγε ποια γνώση στους υποδουλωμένους στο τούρκικο φέσι ορθοδόξους ;  Είναι φανερό ότι η ορθόδοξη εκκλησία παρέδωσε την πόλη και τον χριστιανικό λαό στους Τούρκους και από τότε δεν επιθυμεί μια ελεύθερη Ελλάδα. Γι αυτό και συνεχίζει να αναθεματίζει τους Έλληνες προγόνους μας, που μας παρέδωσαν την μεγαλύτερη πνευματική κληρονομιά για την οποία όχι μόνο δεν σταθήκαμε άξιοι αλλά υπήρξαμε θλιβεροί προδότες. Γιατί από την δύση οι καθολικοί μέχρι την ανατολή οι μουσουλμάνοι σεβάστηκαν την ελληνική φιλοσοφία. Η ορθόδοξη όμως εκκλησία αναθεματίζει και καταριέται τους Έλληνες σοφούς. Η εκκλησία αναθεμάτισε την ελληνική επανάσταση, τον Βενιζέλο, τον Καζαντζάκη και όποιον προσπάθησε να ελευθερώσει τον ελληνικό λαό από την παπαδοκρατία.

Βασιλάκης Φ. Νεκτάριος

ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ

Πηγές της ιστορίας του νέου ελληνισμου
Αριστοτέλειο Πανεπιστημιο Θεσσαλονίκης
Αποστόλου Βακαλόπουλου
Θεσσαλονική 1965
Οι έριδες ενωτικών και ανθενωτικών στις παραμονές της πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης.
Ο Δούκας φανατικός ενωτικός, απαριθμεί χαρακτηριστικά επεισόδια του πάθους των αντιπαλων και κατηγορεί κυρίως τον μοναχό Γενάδιο, ο οποίος καθοδηγεί τις μάζες των ορθοδόξων.
Ουτε γαρ ιερείς εισίν, ουτε τα προσφερόμενα τέλεια έλεγον, ει γαρ εκαλούντο εν κηδεία νεκρού ή εν μνημοσύνω τεθνεώτος, και εφαίνετο τις των ενωτικών εκεί ιερεύς, κατευθυς τας φελώνας εκδυόμενοι, ως από πυρός έφευγον και η μεγαλη εκκλησία ως καταφύγιο δαιμόνων και βωμός ελληνικός αυτοίς ελογίζετο, που κηροι, που έλαιον εν ταις λυχναψίαις; Τα παντα σκοτεινά, και ουδείς ο κωλύων, ερημον το άγιον τέμενος εφαίνετο, προσημαίνον την ερημίαν ην υποστήναι μέλλει μετ’ ολίγον δια τας παραβάσεις και ανομίαις των κατοικούντων, ο δε Γεννάδιος έγκλειστος εδίδασκε, και αράς επετίθει τοις την ειρήνη ασπαζομένοις…
Οι δε της πόλεως από της ημέρας εκείνης εν η εγένετο τάχα η ένωσις εν τη μεγάλη εκκλησία, ως Ιουδαίων συναγωγή ταύτην απέφευγον και ουκ εν αυτή προσφορά ουτε ολοκαύτωσις, ουτε θυμιαμα, … και τον ναόν ως βωμόν και την θυσίαν ως Απόλλωνι τελουμένη ενόμιζαν..
Ο δε Γεννάδιος ου διέλειπε καθ’ εκάστην διδάσκων και γραφων κατά των ενωτικών, και πλέκων συλλογισμούς και αντιφασεις κατά του σοφωτάτου και μακαρίτου Θωμά του δε Ακίνου και των συγγραμάτων αυτου, και κυρίου Δημητρίου του Κυδώνη, αποδεικύνων αυτους αιρετικούς, … ότε είδον οι Ρωμαίοι τον αναρίθμητον στρατόν των Τούρκων, μάλλον κατά της πόλεως, «κρειτότερον έστιν ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτρα Λατινικήν.» και γαρ απογνόντες οι της πόλεως έλεγον «ειθε εδόθη η πόλη εν χερσί Λατίνων των ονομαζόντων τον Χριστόν και θεοτόκον, και μη αποριφθώμεν εν ταις ασεβών παλάμαις». Τότε και αυτός εκείνο εφθέγξατο αλλά προς αυτόν ο Ησαίας εφθέγξατο, καθα και τω Εζεκία, «άκουσον τον λόγον κυρίου Σαβαώθ ιδού ημέραι έρχονται και λήψονται πάντα τα εν τω οίκω σου, και συνηγαγον οι πατέρες σου εως της ημέρας ταύτης, εις Βαβυλώνα ηξει και ουδεν μη καταληφθεί …»
Ο αρχιεπισκοπος Νικαίας Βησαρίων μαθητής του Πλήθωνα του Γεμιστού, υπέγραψε την ενωση των εκκλησιων το 1439 κι αργότερα δεχτηκε τη θεση του καρδινάλιου κι εγκαταστάθηκε στη Ρώμη.
"Οπως μόνος από τα θηρία διαφέρει ο άνθρωπος έτσι και στους ανθρώπους διαφέρι ο Έλληνας, και από αυτους τους Έλληνες καταγεται το δικό μας γένος, από τους οποίους  κάθε τέχνη και επιστήμη βλάστησε και άνθισε, θειότατε δέσποτα και δεν πρέπει να ανεχθείς τετοιο παραλογισμό να νομίζονται από κάποιους ότι είναι αμόρφωτοι και αμαθείς.  Από αυτούς τους Έλληνες οι δυτικοί παρέλαβαν την γνώση κι εμείς λαμβάνοντας από αυτούς δεν θα πάρουμε κάτι ξένο αλλά εκείνο που οφείλουν να μας παραδώσουν."
Βησαρίων καρδινάλιος Κωνσταντίνω δεσπότη των Παλαιολόγω χαίρειν
Ως μόνος των θηρίων άνθρωπος διαφέρει και των βαρβάρων Έλληνες διακρίνονται, εν οις ποτε το ημέτερον ήκμακε γένος καξ ων πάσα επιστήμη και γνώσις και τέχνη εβλάστησε τε και ήνθισεν, αποδώσεις αύθις τω γένει, θειότατε δέσποτα, και ουκ ανέξη τοσαύτη αλογία συνέχεσθαι, ως απαιδεύτους και αμαθείς παρά τοις άλλοις νομίζεσθαι και ταύτα τοις παρ ημών πάντα παραλαβώσιν…
Ημεις δε ουδέ αλλότριον τι ληψόμεθα, αλλά τα αυτών παρά των οφειλόντων αποληψόμεθα, οφείλουσι γαρ όντος του απαιτούντος αποδούναι α μη απέλαβον αλλά έλαβον.

Βασιλάκης Φ. Νεκτάριος