Ο ΚΟΣΜΟΣ ΥΠΟΦΕΡΕΙ ΚΑΙ ΠΕΙΝΑ

 Τον καιρό εκείνο τριγύριζαν στους δρόμους άνθρωποι που είχαν πολιτικές πεποιθήσεις και νόμιζαν ότι αγωνιζόταν για να αλλάξουν τον κόσμο. Είναι μια ασθένεια και αυτή που ακόμα δεν έχει εξαλειφθεί εντελώς, αν και τα περιστατικά έχουν μειωθεί τόσο που θα μπορούσαμε να πούμε πλέον ότι το είδος αυτών τον ανθρώπων δεν υπάρχει πια.

  Τον καιρό εκείνο όμως υπήρχαν τουλάχιστον στο μικρό χωριό μας. Εγώ και ο Γιάννης αποφασίσαμε να δράσουμε επαναστατικά. Αγόρασα δυο φιάλες σπρέι και βγήκαμε αργά την νύχτα στους έρημους δρόμους του χωριού για να αφήσουμε τα σημάδια μας. Ο Γιάννης αριστεριστής και ρομαντικός καθώς ήταν πριν ακόμα ξεκινήσουμε, μου είπε. «Ο κόσμος υποφέρει και πεινά και σεις τα ίδια παραμύθια». Εγώ από την πλευρά μου, βρισκόμουν σχεδόν στην αντίπερα όχθη των αναρχικών και μάλιστα χαρακτήριζα την δική μου θέση ως «ψυχεδελικό αναρχισμό». Τώρα θα μου πείτε τι σημαίνει αυτό; Πάντως το σύνθημα για την πείνα δεν με άγγιζε. Θεωρούσα ότι πρώτα απ’ όλα ο κόσμος, όπως κι εγώ προσωπικά έπρεπε να λύσουμε το σεξουαλικό μας πρόβλημα. Γι αυτό έγραψα στον πρώτο τοίχο, την περίφημη φράση του Τζίμη Πανούση, «γαμάτε γιατί χανόμαστε». Βέβαια, δεν είναι η επίλυση του δημογραφικού προβλήματος που έκανε το σύνθημα σημαντικό. Έβλεπα ότι είμαστε χωρισμένοι σε μοναχικές φωλιές, εχθροί αλλήλων, γεμάτοι προβλήματα και χωρίς αγάπη.

 Ο Γιάννης γέλασε, αλλά είπε ξανά. « Ο κόσμος υποφέρει και πεινά, κι εσείς τα ίδια παραμύθια». Για να πω την αλήθεια, στο χωριό που μεγάλωσα δεν είδα κανένα να υποφέρει, παρά μόνο εξαιτίας της  δικής του συμπεριφοράς. Ούτε είδα κανένα να πεινάει. Οι περισσότεροι όμως είχαν πρόβλημα συμπεριφοράς, απέναντι στα παιδιά τους, στους φίλους τους και ιδιαίτερα στις γυναίκες τους. Γι αυτό έγραψα ένα σύνθημα που υπάρχει ακόμα. «Ο χρυσός δεν μας φέρνει πιο κοντά». Σα να απάντησα, όπως τώρα καταλαβαίνω, στην επιμονή του Γιάννη για το σύνθημα του. Το χρήμα, ο χρυσός, η καλοπέραση, δεν θα μας φέρουν πιο κοντά. Αντίθετα, θα μας κάνουν περισσότερο ανταγωνιστικούς, θα μας δώσουν περισσότερες αιτίες για να μισούμε και να ζηλεύουμε ο ένας τον άλλο. Πρώτα έπρεπε να αναπτυχθούμε πνευματικά, να αγαπηθούμε και να μάθουμε ο ένας τον άλλον. Γι αυτό παρόλο που ο Γιάννης επέμενε, εγώ έγραψα ξανά Πανούση. «Αχ Ευρώπη, εσύ μας μάρανες». Το σύνθημα αυτό αχνοφαίνεται στον τοίχο του παλαιού πρατηρίου άρτου. Μια πικροδάφνη που το κάλυπτε, κόπηκε τον τελευταίο καιρό. Και τελικά η Ευρώπη ήρθε σε μας αλλά εμείς δεν γίναμε Ευρωπαίοι. Παραμείναμε ραγιάδες, υποδουλωμένοι στα χειρότερα ένστικτα της φυλής, όπως συμβαίνει σε κάθε ηττημένη χώρα.

 «Ο κόσμος υποφέρει και πεινά, κι εσείς τα ίδια παραμύθια», είπε ξανά ο Γιάννης. Δεν διαφωνώ. Κάπου σίγουρα υπάρχουν πολλοί που υποφέρουν από την βία και την πείνα. Όμως υποφέρουν γιατί εκείνοι που μας εξουσιάζουν δεν είναι ικανοί να κυβερνήσουν σωστά τους ανθρώπους. Γιατί τι είναι η εξουσία; Το τελευταίο σύνθημα που έγραψα πριν δώσω το σπρέι στον Γιάννη, έλεγε: «Στρατός, σχολεία, ψυχιατρεία, αυτή είναι η εξουσία.» Αυτή είναι η εξουσία. Κράτος. Βία. Αυτό είναι που ονομάζουν τάξη και ασφάλεια. Εκεί που δεν υπάρχει αγάπη και λογική, υπάρχει βία και μίσος. Οι δυνατοί επιβάλλονται στους αδύναμους, σύμφωνα με τον νόμο της ζούγκλας. Κι αν είχαμε ένα ανοικτό σύστημα, θα ίσχυαν τουλάχιστον οι νόμοι της ζούγκλας, όπου πραγματικά οι δυνατότεροι θα υπερίσχυαν. Αλλά στο κλειστό και σφραγισμένο σύστημα του ελληνικού κράτους, δεν υπερισχύουν ούτε οι δυνατότεροι μεταξύ των Ελλήνων. Δηλαδή δεν ισχύει ούτε ο πιο πρωτόγονος νόμος της φύσης, ώστε να μιλήσουμε για κάτι πιο εξελιγμένο. Υπάρχει η ανώτερη εξουσία ισχυρών δυνάμεων από το εξωτερικό, οι οποίοι επιβάλλουν με την βία τον κυβερνήτη που η ίδια αποφασίζουν, καταργώντας κάθε δίκαιο ή λαική ετυμηγορία. Μια τέτοια χώρα, όπου την κυβερνάει ένα άρχοντας που στηρίζεται σε εξωτερική δύναμη, ονομάζεται και είναι μπανανία. Το όνομα μπανανία προήλθε από τις αφρικανικές δικτατορίες που η οικονομία τους στηριζόταν στην παραγωγή μπανάνας και την εξουσία κατείχαν εκλεκτοί των Αμερικανών. Το χαρακτηριστικό κάθε μπανανίας είναι ότι έχει μια κυβέρνηση πανίσχυρη μέσα στη χώρα, ικανή να καταστείλει κάθε αντίδραση και να εξολοθρεύσει κάθε αντίπαλο, εφόσον την στηρίζει μια μεγάλη δύναμη. Αλλά αυτή η ίδια η κυβέρνηση είναι πάντα αντιλαϊκή γιατί δεν στηρίζεται στο λαό και δεν έχει καμία δύναμη στο εξωτερικό της χώρας. Είναι δηλαδή ένας  γίγαντας εντός των ορίων της μπανανίας, αλλά ένας νάνος στο εξωτερικό.

 Ο κόσμος υποφέρει και πεινά, κι εσείς τα ίδια παραμύθια, έγραψε ο Γιάννης στον τοίχο. Αυτή ήταν η επανάσταση του. Όταν το είδα το σύνθημα αυτό γραμμένο στον τοίχο, ένιωσα μια δικαίωση. Μπούρδες. Ο κόσμος υποφέρει και πεινά, επειδή δεν έχει την ελευθερία να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Ο κόσμος υποφέρει και πεινά επειδή παραμένει σε μια ημιάγρια πολιτισμική κατάσταση, ίσως χειρότερη από την εποχή του χαλκού, τότε που κυβερνούσαν οι αριστοκράτες, οι ήρωες, το θάρρος και η ψυχή. Τώρα ποιος μας κυβερνάει; Ποια είναι η ποιότητα του όντος που κυβερνά; Ποια είναι η ηθική του; Γιατί όπως λέει ο Ηράκλειτος, δαίμων είναι το ήθος του ανθρώπου. Ποιος δαίμονας λοιπόν μας κυβερνά;

 Ο κόσμος υποφέρει και πεινά, κι εσείς τα ίδια παραμύθια. Αυτό δεν το έγραψε ο Τζίμης. Καλό παιδί ο Τζίμης. Ίσως επισκέφθηκε το χωριό μου. Ισως να ήρθε με το θέατρο του Μάνου του Αγγελιδάκη. Μικρό παιδί τότε, δούλευε για τον περιφερόμενο κρητικό θίασο. Σίγουρα όμως άφησε ένα μέρος του πνεύματος του εδώ στον τόπο αυτόν, αν όχι ο ίδιος αυτοπροσώπως, τουλάχιστον μέσω του Μάνου. Γιατί να γράψω εγώ τότε τόσα συνθήματα με δικά του λόγια; Άκουγα τα τραγούδια του βέβαια αλλά δεν άκουγα μόνο Πανούση. Έγραψα όμως μόνο Πανούση.

 Ενας είναι λοιπόν ο Πανούσης και οι ψεύτικοι θεοί πολλοί.

Η ΝΥΧΤΑ ΤΩΝ ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΝ

 Ένας μεγάλος πόλεμος ξεκινάει από ένα πυροβολισμό. Μιας μεγάλης καταστροφής προηγείται  ένας ασήμαντος διαπληκτισμός.  Όλα γίνονται σύμφωνα με σχέδια που εκτελούνται πάντα λίγο διαφορετικά από τον αρχικό σχεδιασμό τους. Η κατάληξη είναι πάντα η χειρότερη δυνατή. Γιατί όποιος σχεδιάζει την καταστροφή, καταφέρνει πάντα περισσότερα από όσα αρχικά υπολόγιζε. Συμβαίνει το αντίθετο για εκείνους που σχεδιάζουν το χτίσιμο και την δημιουργία.

  Στην ναζιστική Γερμανία του 1938, αποφασίστηκε η απέλαση χιλιάδων Πολωνών Εβραίων. Οι κακουχίες και ο εξευτελισμός οδήγησαν ένα νεαρό Εβραίο να πυροβολήσει τον γραμματέα της Γερμανικής πρεσβείας στο Παρίσι.  Ο Ερνστ Φομ Ρατ, βαριά τραυματισμένος απεβίωσε μετά από δύο μέρες στο νοσοκομείο, στις 9 Νοεμβρίου.

  Το γεγονός αυτό στάθηκε αφορμή για μια μαζική επίθεση εναντίον των Εβραίων της Γερμανίας. Όλες οι συναγωγές καταστράφηκαν και χιλιάδες μαγαζιά Εβραίων κάηκαν. Ομάδες οργανωμένες από την κυβέρνηση και το ναζιστικό κόμμα σκότωσαν και ξυλοκόπησαν τους αιφνιδιασμένους Εβραίους της Γερμανίας, μπαίνοντας μέσα στα ίδια τους τα σπίτια. Τα θύματα εκείνη την νύχτα πλησίασαν τους εκατό ανθρώπους.

 Η νύχτα αυτή, 9η Νοεμβρίου 1938 έχει μείνει γνωστή ως η νύχτα των κρυστάλλων. Πήρε το όνομα αυτό από τα σπασμένα γυαλιά που γέμισαν τους δρόμους καθώς καταστράφηκαν χιλιάδες μαγαζιά. Ήταν η αρχή της καταδίωξης των Εβραίων από το ναζιστικό κόμμα. Ακολούθησαν απελάσεις, φυλακίσεις σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, μέχρι να φτάσουμε στην ολοκληρωτική επίθεση με την απόπειρα εξαφάνισης των Εβραίων από την Ευρώπη.

 Ποιος άγγελος του κακού τριγύριζε εκείνη την νύχτα τους δρόμους των πόλεων της Γερμανίας; Ποιο μίσος επέτρεψε στον άνθρωπο να φορέσει την μάσκα του τέρατος; Γιατί ο Κύριος επέτρεψε αυτή την καταστροφή; Ποια είναι τα συμπεράσματα που μας προσφέρει αυτή η εμπειρία; Μπροστά στα συναισθήματα που προκαλεί αυτή η αγριότητα εναντίον του συνανθρώπου μου, αδυνατώ να βγάλω συμπεράσματα. Είναι κάτι που θα ήθελα να το δω πιο σφαιρικά.  Βάζοντας και άλλα γεγονότα μέσα στην συζήτηση. Τώρα παραμένω με την απογοήτευση για αυτά που ο άνθρωπος είναι ικανός να κάνει, και με την λύπη γι αυτά που ο άνθρωπος υφίσταται καταδιωκόμενος από τον πλησίον του.

 Αυτή την ημερομηνία, το 1886 έγινε το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου. Ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης βάζει φωτιά στην πυριτιδαποθήκη και ανατινάζει την δυτική πτέρυγα της μονής, καταπλακώνοντας Χριστιανούς και Τούρκους.

 Την ίδια ημερομηνία, το 1989, έπεσε το τείχος του Βερολίνου και η Γερμανία ενώθηκε ξανά.

Η νύχτα των κρυστάλλων, στις 9 Νοεμβρίου, του Αγίου Νεκταρίου.

Βασιλάκης Νεκτάριος

ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΑΝΑΠΟΔΑΡΗ

Aνάμεσα στις πικροδάφνες ξάπλωσα, στου ποταμού την όχθη

και θρόιζαν στον άνεμο καλάμια και ιτιές

κι έμοιαζε να ταν η φωνή του ποταμιού

που ερχοτανε στα αυτια μου,

γεμάτη από παράπονα

κι από θλιμμένα λόγια.

Ποιος είσαι εσύ που μου μιλάς και η φωνή σου τόσο είναι λυπημένη;

Της Κρήτης είμαι ο ποταμός από όλους πιο μεγάλος

και όταν σείρω, τα νερά απλώνω στις πεδιάδες

πνίγω χωριά της Μεσαράς, χαλώ το Μονοφάτσι,

μα φύγαν πια περάσανε, τα χρόνια που οι ανθρώποι

σεβότανε τις όχθες μου και τη ζωή αγαπούσαν που ανέθρεφα

στις φυλλωσιές, στις πέτρες, στις κολύμπες.

Τώρα ξεράθηκε η γη, κοπήκανε τα δέντρα,

κι έγινε η Κρήτη έρημος μοιάζει με ξένη χώρα

που την λεηλατήσαν βάρβαροι κι εχθροί κάψαν τα δάση

και γκρέμισαν αλύπητα τσ ελπίδες των ανθρώπων.

Στο ύπνο μου έρχεσαι και κλαις, εσύ θεός που είσαι,

πως σου χαλάσαν οι θνητοί το όμορφο σου σώμα

και είναι τώρα ασχημοι καιροί και ο κακος αιώνας;

Κάνε αν είσαι αθάνατος, θαύματα

στο όνομα σου να πίνουν νερό οι κρητικοί

να χαίρεται η γενιά σου.

Θα φύγω θα ξενιτευτώ, αλλού θα πα να τρέχω

όπου οι ανθρώποι αγαπούν, τον τόπο και το βιός τους.

Να ξεραθεί ο κάμπος σας, να ερημώσει η χώρα

γιατί δεν είναι εγώ τι πεθυμώ, μα τι αξίζει ο νους σας.

Γιατί να κάθομαι εδώ, στην προδομένη γη σας;

Για ποιον την Ιδη να παρακαλώ

νερά να με γεμίσει;

Ποιος θα μου πει ευχαριστώ

ο ουρανός αν βρέξει;

Μακάρι να μουνα αλλούσε χώρα άλλων ανθρώπων

να έρχονται να λούζονται στα καθαρά νερά μου

να παίζουν και να τραγουδούν

πάντα ευτυχισμένοι.

Μα είμαι δω ένας ξερός και με ξερούς τριγύρω ανθρώπους

που σκέφτονται το χαλασμό που οι ίδιοι προκαλούνε.

Σκέψου να ήμουνα πλωτό ποτάμι

και πλοία να ταξίδευαν και βάρκες

στα ήσυχα νερά μου.

Ζηλεύεις του μεγάλου Δούναβη, του Ρήνου και του Βόλγα?

Μα τότε στο νησί της Κρήτης δε θα χώραγες.

Σκέψου να ήμουν ποταμός μεγάλος,

και να τανε πολιτείες ξακουστές

στις όχθες μου χτισμένες,

να ακούγεται παντού και μένα το όνομα μου.

Ζηλεύεις του Τίβερη, του Τάμεση του όμορφου Σηκουάνα?

Μα τότε στο νησί της Κρήτης δε θα χώραγες.

Σκέψου να θρεφα ψάρια πολλά

να πότιζα πεδιάδες να τρώνε πλήθη από τον πλούτο μου

και να με προσκυνάνε.

Ζηλεύεις του Ινδού, του Νείλου, του Ευφράτη?

Μα τότε στο νησί της Κρήτης δε θα χώραγες.

Και τώρα που είμαι ο πιο τρανός

μες το νησί της Κρήτης;

ποιος είναι αυτός που σέβεται 

ότι έχει ο Θεός δοσμένο;

Γύρω σου κοίτα και θα δεις

πως με σκουπίδια με έχουνε ζωσμένο

λες και μίσος νιώθουνε

μονάχα για τη γη

που όλους μας έχει γεννημένους.

Αυτή την φωτογραφία την τράβηξα πριν από μερικές μέρες. Η εικόνα αυτή με ώθησε να γράψω το παράπονο του ποταμού Αναποδάρη. Μου είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να κατανοήσω πως ένας άνθρωπος μπορεί να παρατήσει δίπλα στην ομορφιά αυτή την ασχήμια, χωρίς να δείξει κανένα σεβασμό αν όχι για την φύση, την οποία λάτρευαν ως Θεά οι πρόγονοι μας, αλλά τουλάχιστον για την αισθητική του τοπίου. Δεν είναι η ζημιά που προκαλεί άμεσα ο κάθε αυτοσχέδιος σκουπιδότοπος αλλά φανερώνει την αναισθησία μας και την γενικη στάση μας απέναντι στην φύση. Λένε οι κρητικοί ότι αγαπάνε την πατρίδα τους. Αναρωτιέμαι πια πατρίδα αγαπάνε; 

Νεκταριος Φ.  Βασιλακης 

Ο τοξότης Γι

 Ο τοξότης Γι ήταν επιτήδειος στο να πετυχαίνει και τον πιο μικρό στόχο αλλά ήταν αδέξιος στο να αποφεύγει τον έπαινο των ανθρώπων. Ο σοφός είναι επιτήδειος σε ότι αφορά τον ουρανό, αδέξιος όμως σε ότι αφορά τον άνθρωπο. Μονάχα ο τέλειος άνθρωπος είναι επιτήδειος στα του ουρανού και επιδέξιος στα των ανθρώπων.

 Ένα σκουλήκι είναι ένα σκουλήκι γιατί δεν απομακρύνεται από τον ουρανό του. Ο τέλειος άνθρωπος μισεί τον ουρανό, τον ουρανό των ανθρώπων, και πόσο μάλλον το εγώ που ξεχωρίζει τον ουρανό από τον άνθρωπο!

 Όταν περνούσε ένα πουλί μπροστά από τον τοξότη Γι σίγουρα το χτυπούσε: τέτοια ήταν η δεξιότητα του. Αν ο κόσμος όλος γίνει ένα κλουβί τα πουλιά δεν θα μπορούν πια να ξεφύγουν πουθενά. Έτσι ο Τανγκ έβαλε στο κλουβί τον Γι Γιν κάνοντας τον μάγειρα κι ο άρχοντας Μου έβαλε στο κλουβί τον Πολ-λι Χσι δίνοντας πέντε προβιές. Αν θέλεις να βάλεις ένα άνθρωπο στο κλουβί πιάστον μ αυτό που του αρέσει, αλλιώς δεν θα τα καταφέρεις.

 Ένας άνθρωπος με κομμένα πόδια δε στολίζεται με ωραία ρούχα γιατί δεν σκοτίζεται πια για την εμφάνιση του. Ένας κατάδικος δεν φοβάται τα απόκρυμνα ύψη γιατί δε σκέφτεται πια τη ζωή και το θάνατο. Όποιος είναι πάντα άνετος και δε ντρέπεται, όποιος ξεχνάει τους ανθρώπους και ξεχνάει πως είναι άνθρωπος ο ίδιος, αρχίζει να γίνεται άνθρωπος του ουρανού. Αν του φερθείς με σεβασμό δε χαίρεται, αν του φερθείς περιφρονητικά δε θυμώνει. Μονάχα εκείνος που έχει την αρμονία του ουρανού είναι έτσι. Ο θυμός που βγαίνει από τον άνθρωπο που δεν είναι θυμωμένος είναι θυμός που βγαίνει από τον μη θυμό. Η πράξη που βγαίνει από τον άνθρωπο που δεν πράττει είναι πράξη που βγαίνει από την απραξία.

 Όποιος θέλει την γαλήνη εναρμονίζει την αναπνοή του. Όποιος θέλει την έμπνευση εναρμονίζει την καρδιά του. Όποιος θέλει να ευστοχούν οι πράξεις του πράττει χωρίς απώτερο σκοπό. Αυτό είναι το ΤΑΟ του Σοφού.

ΤΣΟΥΑΝΓΚ ΤΣΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΕΡΜΗΣ
Μεταφραση Μανια Σεφεριαδη

ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ Φ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ - ΕΛΛΗΝ ΑΣΕΒΗΣ 

ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ "οι ονειροπολησεις του μοναχικου οδοιπορου"

 Ο άνθρωπος γεννήθηκε ελεύθερος αλλά παντού είναι σκλαβωμένος και αν κάποιος θεωρεί τον εαυτό του κύριο των άλλων δεν παύει να είναι πιο σκλάβος από αυτούς.

 Αυτή είναι η πιο γνωστή φράση του μεγάλου Ελβετού φιλοσόφου της αναγέννησης Ζαν Ζακ Ρουσσώ. (Jean Jacques Rousseau)

 Στα αποσπάσματα που παραθέτω παρακάτω, ο Ρουσσώ αναφέρει ένα πολύ σημαντικό ορισμό της ελευθερίας. Η ελευθερία του ανθρώπου γράφει, δεν συνίσταται στο να μπορεί κάποιος να κάνει ότι θέλει αλλά στο να μπορεί να μην κάνει αυτό που δεν θέλει. Αυτό το αναφέρει όχι απλά ένας φιλόσοφος της αναγέννησης, αλλά ένας άνθρωπος που το κατεστημένο προσπάθησε με κάθε τρόπο να του στερήσει την ελευθερία.

 Ο Ρουσώ γεννήθηκε το 1712 στην Γενεύη.  Έμεινε από μικρός ορφανός και τον μεγάλωσε ένας προτεστάντης πάστορας.  Ήταν αρκετά διάσημος, όταν έγραψε το κοινωνικό συμβόλαιο, το βιβλίο για το οποίο είναι σήμερα γνωστός. Ωστόσο οι ριζοσπαστικές ιδέες του προκάλεσαν μεγάλες αντιπάθειες και το κατεστημένο τον καταδίωξε αμείλικτα.

  Το 1762 δημοσιεύονται τα έργα του ο Αιμίλιος ή περί αγωγής και το Κοινωνικό συμβόλαιο. Στις 9 Ιουνίου το Κοινοβούλιο του Παρισιού καταδικάζει τον Αιμίλιο και εκδίδει διάταγμα φυλάκισης του συγγραφέα του. Ο Ρουσσώ καταφεύγειι στην Ελβετία, αλλά οι αρχές της Γενεύης αποφασίζουν να καούν στην πυρά το Κοινωνικό συμβόλαιο και ο Αιμίλιος, και εκδίδεται ένταλμα σύλληψης του ίδιου. Δοκιμάζει να εγκατασταθεί στη Βέρνη, αλλά εκδιώκεται από τις τοπικές αρχές. Βρίσκει καταφύγιο στο Μοτιέ. που υπαγόταν στην επικράτεια της Πρωσίας. Ο Αρχιεπίσκοπος του Παρισού δημοσιεύει θέσπισμα εναντίον του Αιμιλίου. Ο Ρουσσώ γράφει ένα πολεμικό κείμενο, την Επιστολή προς τον Κριστόφ Μπομόν, Αρχιεπίσκοπο Παρισίων (1763). Οι αρχές της Γενεύης, υπό την πίεση των παρισινών αρχών, απαγορεύουν την κυκλοφορία της Επιστολής, και ο Ρουσσώ παραιτείται από την ιδιότητα του πολίτη της Γενεύης. Το 1965 οι επιστολές του βουνού καταδικάζονται και καίγονται στην Χάγη. Στις 6 Σεπτεμβρίου "ο λιθοβολισμός του Μοτιέ".

 Αυτά τα γεγονότα ήταν η αρχή της καταδίωξης του φιλοσόφου, η οποία κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο Ρουσσώ κυνηγήθηκε, όπως ο ίδιος αναφέρει από τους γιατρούς, τους ιεροκύρηκες και γενικά το σύστημα της εποχής του. Αυτό του πρόσφερε ασυνήθιστες εμπειρίες, τις οποίες ο Ρουσώ κατέγραψε στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «οι ονειροπολήσεις του μοναχικού οδοιπόρου». Λίγα αποσπάσματα από αυτό δημοσιεύω εδώ.

Ζαν Ζακ Ρουσώ

Οι ονειροπολήσεις του μοναχικού οδοιπόρου

Μετάφραση Νίκος Σημηριώτης

Εκδόσεις Ζαχαρόπουλος

Σελ. 25, 26

 Τα άτομα πεθαίνουν, αλλά τα ομαδικά σώματα δεν πεθαίνουν ποτέ. Τα ίδια τα πάθη διαιωνίζονται, και το φλογερό τους μίσος, αθάνατο σαν τον δαίμονα που το εμπνέει, διατηρεί πάντα την ίδια δραστηριότητα. Όταν όλοι μου οι προσωπικοί εχθροί θα χουν πεθάνει, οι γιατροί, οι ιεροκύρηκες θα ζουν ακόμα, κι όταν δεν θάχω για διώκτες μου παρά μόνο αυτά τα δυο σωματεία, πρέπει να είμαι βέβαιος πως δε θ’ αφήσουν πιο ήσυχη τη μνήμη μου μετά το θάνατο μου απ΄ότι αφήνουν εμένα τον ίδιο όσο ζω. Ίσως, με τον καιρό, οι γιατροί, που πράγματι τους έχω προσβάλει, θα μπορούσαν να εξευμενιστούν: αλλά οι ιεροκύρηκες που αγαπούσα, που εκτιμούσα, που τους είχα κάθε εμπιστοσύνη, και δεν τους πρόσβαλα ποτέ, οι ιεροκύρηκες, άνθρωποι της Εκκλησίας και μισο-καλόγεροι, θα είναι για πάντα αμείλικτοι, η δική τους αδικία αποτελεί την αμαρτία μου που ο εγωισμός τους δε θα τη συγχωρέσει ποτέ, και το κοινό, που θα φροντίσουν να διατηρήσουν και να εμψυχώσουν αδιάκοπα την έχθρα του, δεν θα εξευμενιστεί περισσότερο από αυτούς.

Σελ 31

Η συνήθεια να επιστρέφω στον εαυτό μου μ έκανε να χάσω τελικά την αίσθηση και σχεδόν τη θύμηση των καημών μου, έμαθα έτσι με τη δική μου εμπειρία πως η πηγή της αληθινής ευτυχίας βρίσκεται μέσα μας, και πως δεν εξαρτάται απ΄ τους ανθρώπους να κάνουν αληθινά δυστυχισμένο κάποιον που ξέρει να θέλει την ευτυχία. Αυτές οι γοητείες, αυτά τα θέλγητρα που ένιωθα μερικές φορές περπατώντας έτσι μονάχος, ήταν χαρές που χρωστούσα στους διώκτες μου: δίχως αυτούς δε θα είχα βρει ή γνωρίσει τους θησαυρούς που έκλεινα μέσα μου.

Σελ. 41

Ο Θεός είναι δίκαιος, θέλει να υποφέρω και ξέρει πως είμαι αθώος. Αυτός είναι ο λόγος της εμπιστοσύνης μου, η καρδιά μου κ΄ η λογική μου, μου φωνάζουν πως δεν θα με ξεγελάσει. Ας αφήσουμε λοιπόν να κάνουν ότι θέλουν οι άνθρωποι και το πεπρωμένο: ας μάθουμε να υποφέρουμε χωρίς διαμαρτυρίες, όλα τελικά θα μπουν σε μια τάξη,  κ΄ η σειρά μου θα ρθει αργά ή γρήγορα.

Σελ. 105

 Δεν πίστεψα ποτέ ότι η ελευθερία του ανθρώπου συνίσταται στο να κάνει αυτό που θέλει, αλλά στο να μην κάνει αυτό που δε θέλει, κι αυτή έχω πάντα επιδιώξει, και συχνά διατηρήσει, και που εξαιτίας της βρέθηκα πολύ συχνά σε αντίθεση με τους σύγχρονους μου.

 Γιατί γι΄ αυτούς, δραστήριους, κινούμενους, φιλόδοξους, απεχθανόμενους την ελευθερία των άλλων και μη θέλοντας την ούτε για τον εαυτό τους, αρκεί να κάνουν καμιά φορά αυτό που θέλουν ή μάλλον να υποτάξουν την θέληση των άλλων, τυραννιούνται όλη τους την ζωή για να κάνουν αυτό που σιχαίνονται και δεν παραλείπουν τίποτα το δουλοπρεπές για να μπορούν να διατάζουν.  Το λάθος τους λοιπόν δεν ήταν το να μ΄ απομακρύνουν από την κοινωνία τους σαν μέλος άχρηστο, αλλά να με προγράψουν σαν μέλος ολέθριο: γιατί έχω κάνει πολύ λίγο καλό, το ομολογώ, αλλά όσο για το κακό, ποτέ στη ζωή μου δεν έχει μπει στη θέληση μου, κι αμφιβάλλω αν υπάρχει κανένας άνθρωπος στον κόσμο που να έχει κάνει αληθινά λιγότερο κακό στην ζωή του από μένα.

 Αφιερωμένο σε αυτούς που απεχθάνονται την ελευθερία των άλλων και κάνουν πάντα το δουλοπρεπές και αυτό που σιχαίνονται, μόνο και μόνο για να μπορούν να διατάζουν !!!

Βασιλάκης Φ. Νεκτάριος

ΓΕΝΙΚΗ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ

  Σε μια χώρα, που είναι υποβαθμισμένη από τους πιστωτικούς οργανισμούς, επειδή δεν είναι πλέον αξιόπιστη, όπως η Ελλάδα, η υποβάθμιση είναι γενική, και μας αφορά όλους. Οι υπεύθυνοι αρχηγοί της μπανανίας, που κυβερνάνε τα κεφάλια μας, και φροντίζουν να μας εκνευρίζουν και να μας ρουφάνε την ενέργεια, πτωματοφάγα καθώς είναι ερπετά και όρνια, ανόητοι και πνευματικά ανύπαρκτοι, δορυφόροι ξένων δυνάμεων, μαριονέτες σε θέατρο με κούκλες, παπαγαλίζουν λόγια που δεν κατανοούν και ζουν μια ξένη ζωή, που δεν τους ανήκει. Έχουν μελετήσει με λεπτομέρειες την ζωή των άλλων και με τα κυβερνητικά τους μηχανήματα, καθορίζουν τις τύχες ενός λαού, μάλλον τον οδηγούν στον γκρεμό, κάθε μέρα, ανύποπτοι στην πραγματικότητα για την επερχόμενη καταστροφή.

 Αντί να προσπαθήσουν να βοηθήσουν τον συνάνθρωπο τους, στήνουν συνεχώς άσκοπα παιχνίδια, για να υψώσουν όσους είναι υποχείρια τους και να ταπεινώσουν όσους είναι ελεύθεροι. Γεμάτοι φθόνο και μίσος, για όποιον καταφέρνει να μένει αδέσμευτος και μακριά από τα αρπακτικά τους νύχια, εργάζονται μεθοδικά να τον καταστρέψουν, αδιαφορώντας αν καταστρέφουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Τυφλοί τσαρλατάνοι, ανελέητοι εγκληματίες, παίζουν το ρόλο του μαύρου χάρου και απλώνουν τα φτερά τους πάνω από μια χώρα που υποφέρει ήδη δέκα χρόνια την στυγνή τυραννία.

Οι περισσότεροι από εμάς, είμαστε σκιές των αληθινών μας εαυτών, φαντάσματα και οπτασίες, που ζούμε σε μια θολή και πλαστική πραγματικότητα....

Πέρα από τους πέρα κάμπους, της ευφυίας κονσερβοκούτι και της ταριχευμένης εξυπνάδας, ζούνε άλλα όντα, που δεν ξοδεύονται σε πρόσκαιρες και πλαστές τερπνότητες…

Δυστυχώς, όταν φτάσεις εκεί, πολεμάς κάθε μέρα με τα φαντάσματα ανθρώπων που δεν καταλαβαίνουν και δεν θέλουν να καταλάβουν, γιατί αρκούνται στην θαλπωρή μιας ψευδαίσθησης.

Κάποτε έλεγαν η σιωπή είναι συνενοχή. Τώρα δεν υπάρχει τίποτα για να σιωπήσεις. Απλά υποκρίνεσαι πως δεν καταλαβαίνεις.

ΠΕΡΔΙΚΑ - ΜΑΝΤΙΝΙΑΔΕΣ

πέρδικα π όντα περπατείς

στα μάτια με ξανοίγεις

κατέχω ντο πως με θωρείς

κι απόι θες να φύγεις

θωρώ ντα εγώ τα χρώματα

απού ΄χεις στα φτερά σου

κατέχω κιόλας πως πετάς

όπου γυρνά η καρδιά σου

κι αφού μ αφήνεις να σε δω

κάνεις πως δεν με είδες

και μ΄ ένα φτεροκόπημα

γκρεμίζεις τις ελπίδες

μα ήντα θαρρείς δε σε γροικώ

σ τσι θάμνους απού παίζεις

κρυφό δεν είναι μυστικό

πως με παρακατσεύεις

στ ανέμου τα φυσήματα

θαρρώ πως ξεπορτίζεις

σ άλλου πουλιού τη θύμηση

πως ξαφνικά γυρίζεις;

τα κάλλη σου δε ζήλεψα

μούδε την ομορφιά σου

τα δάση μόνο μίσησα

που κρύβουν την καρδιά σου

ποιος σού πε πάλι ψέματα

και χώνεσαι στα χόρτα

πως έχω σπίτι ένα κλουβί

με σιδερένια πόρτα

δεν με θωρείς που κάθομαι

ήσυχα κι ανιμένω

δε θέλω μόνο να σε δω

κι απόις θε να πηαίνω

στιχοι: Βασιλάκης Νεκτάριος

Λεξικό

όντα = όταν

θωρείς = βλέπεις

θωρώ ντα = τα βλέπω

ξανοίγεις = κοιτάζεις

κατέχω = γνωρίζω

απόι = μετά

παρακατσεύεις = παρακολουθείς, κρυφοκοιτάζεις

θαρρώ = νομίζω

ήντα = τί

γροικώ = ακούω

χώνεσαι = κρύβεσαι

ανιμένω = περιμένω

απόις = μετά

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΡΠΕΤΩΝ

ΠΑΝ ΕΡΠΕΤΟ ΝΕΜΕΤΑΙ ΠΛΗΓΗ    Ηράκλειτος

Αναλύοντας αυτή την αρχαία φράση του σκοτεινου φιλοσόφου, μπορεί κανείς να κατανοήσει την φύση των ερπετών. Τα ερπετά ονομάζονται έτσι επειδή δεν περπατούν αλλά έρπουν και μάλιστα μόνο σε κοντινές αποστάσεις.  Και το κάνουν αυτό γιατί δεν κυνηγούν την τροφή τους αλλά η τροφή τους έρχεται σε αυτά. 

 Ακόμα και αν έχουν πόδια δεν τα χρησιμοποιούν, εκτός αν θέλουν να πάνε μέχρι την τουαλέτα ή το πολύ έως το αυτοκίνητο. Είναι όντα φρικιαστικά, όσο και αν εξωτερικά φτιάχνονται και ντύνονται με θεωρίες και αμπελοφιλοσοφίες περί του δικαιώματος στο κακό, στην κλοπή και σε άλλα εγκλήματα. Για τα ερπετά  η μεγαλύτερη απάτη είναι η αγάπη. Δεν υπάρχει τέτοιο συναίσθημα κι αν υπάρχει αφορά μόνο τα παιδιά, τους αφελής και τους αδύναμους. Κατηγορούν την αγάπη αλλά τα ίδια τα ερπετά έχουν δέσει μια πριγκίπισσα στο στύλο και της λένε ότι την αγαπούν. Ο λόγος αυτός είναι ο απόκρυφος φιδίσιος λόγος που εξαπάτα την Εύα καθημερινά. Ο αρχέγονος όφις εξαπάτησε την Εύα μία φορά. Τα ερπετά όμως, γνήσια τέκνα του πρώτου απατεώνα εξαπατούν την ζωή κάθε μέρα.  Βγαίνουν από την σπηλιά τους με μάτια κόκκινα και τρίχες ορθωμένες σαν αγκάθες σκαντζόχοιρου και λένε στην γυναίκα που είναι δεμένη στον στύλο δίπλα στην πηγή, σσσεεεε αααγαααπώ.

 Η γυναίκα αυτή όμως είναι πριγκίπισσα και αγαπιέται αληθινά από πολλούς άνδρες. Και όλοι αυτοί έχουν χάσει την ζωή τους και η καρδιά τους πονάει. Η γυναίκα εκείνη έχει προκαλέσει μια μεγάλη πληγή στην καρδιά εκείνων που την αγαπούν. Ο πόνος αυτής της πληγής τους οδηγεί με ένα μυστήριο τρόπο κοντά της. Και το ερπετό είναι εκεί κρυμμένο στην σπηλιά και περιμένει. Μόλις εμφανισθεί ο ερωτευμένος νέος το ερπετό τον τρώει. Στην καλύτερη περίπτωση του ανοίγει μια μεγάλη πληγή στο σώμα και ο νέος φεύγει λαβωμένος. Είναι όμως τώρα μαγεμένος από το ερπετό και δεν αναζητά την αγάπη αλλά γίνεται ο ίδιος σημάδι για τα επόμενα θύματα.

 Αν η πριγκίπισσα στεναχωρηθεί ή φανερώσει μια κάποια αδυναμία, αν νιώσει άσχημα, το ερπετό θα αρχίσει να κατηγορεί ξανά την αγάπη. Δεν υπάρχει αγάπη θα της πει. Λένε ψέματα ότι σε αγαπούν. Ο κόσμος είναι κακός. Η απάτη κυβερνά. Αυτά είναι τα λόγια του ερπετού. Αυτή είναι η δράση του ερπετού. Όμως ο μόνος που δεν αγαπά είναι το ψυχρόαιμο ερπετό. Ο μόνος που είναι απατεώνας είναι το καταραμένο ερπετό και όχι φυσικά τα θύματα του. 

 Εκείνος που αγαπά περισσότερο την δεμένη πριγκίπισσα, εκείνος θα είναι ο ήρωας που θα την λυτρώσει από το ανώμαλο τέρας. Θα φτάσει έξω από την σπηλιά, θα λύσει τα δεσμά της πριγκίπισσας και θα καρφώσει στην κοιλιά του καταραμένου ερπετού το ακόντιο του ή την σπάθα του. Είναι όμως απαραίτητο πρώτα να λύσει την πριγκίπισσα από τα δεσμά της. Πρέπει η πριγκίπισσα να καταλάβει ότι εκείνος που λέει ότι δεν υπάρχει αγάπη δεν είναι ικανός να αγαπήσει ποτέ αληθινά. Πρέπει η πριγκίπισσα να καταλάβει ότι εκείνος που υμνεί το κακό και την απάτη δεν κάνει εξαιρέσεις αλλά εφαρμόζει την μαύρη φιλοσοφία του σε όλους ακόμα και στον εαυτό του. Πρέπει η πριγκίπισσα να δει την αλήθεια, να μισήσει το ψέμα, να ποθήσει την ελευθερία της. Τότε ο πρίγκιπας του παραμυθιού θα πλησιάσει χωρίς φόβο και θα σκοτώσει το καταραμένο τέρας.

Βασιλακης Νεκταριος

Υπάρχει αγάπη; Μα βέβαια είναι το ξίφος που πληγώνει την καρδιά. 

Υπάρχει αγάπη ; Μα βέβαια, αγάπη υπάρχει παντου. Ο ήρωας την βρίσκει με την περιπέτεια.

Υπάρχει αγάπη ; Μα βεβαια, Της μητρος και του πατρός και του πλησίον και του φίλου και της πατρίδος και των θεών και των αγαθων πάντων, και η δαίμονας της ανάγκης αγαπα σε..

Η ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ

 Λίγοι είναι εκείνοι που μπορούν να κατανοήσουν την συνεχιζόμενη αποδόμηση του ελληνικού κράτους. Γιατί όταν γκρεμίζεις τα παλιά, εννοείται ότι καταστρέφεις τα ελαττώματα που στέκονται εμπόδιο στην ανάπτυξη ενός λαού και όχι όσα χτίστηκαν μόλις χθες για να συντελέσουν ακριβώς στην πρόοδο του. Η κατάργηση του οργανισμού προβολής ελληνικού πολιτισμού και η απόλυση 250 εργαζομένων προβάλλεται ως αναγκαίο κακό λόγω της οικονομικής κρίσης. Πολλοί οργανισμοί θα κλείσουν και πολλοί εργαζόμενοι θα απολυθούν. Όπως ακριβώς οι δήμοι θα συγχωνευθούν σε μεγαλύτερους δήμους σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, δίνοντας ένα ισχυρό χτύπημα στην ποιότητα της δημοκρατίας μας, λόγω βέβαια των οικονομικών δυσχερειών.

Υπάρχουν όμως κι εκείνοι που θεωρούν ότι αυτή η οικονομική κρίση αποτελεί δικαιολογία για μια ενορχηστρωμένη επίθεση εναντίον του ελληνισμού. Την πεποίθηση τους αυτή ενισχύει το πλήγμα που δέχονται οι ελληνικές σπουδές στο εξωτερικό. Σύμφωνα με την δικαιολογία της οικονομικής κρίσης, γίνονται μεγάλες περικοπές στην οικονομική ενίσχυση των ελληνικών σπουδών στα ξένα πανεπιστήμια, ώστε πολλές έδρες να βρίσκονται ήδη υπό κατάργηση. Αυτή η άσχημη τροπή για τις ελληνικές σπουδές στο εξωτερικό, συνοδεύεται με την απόφαση της Διεύθυνσης Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας να μη διεξαχθούν οι φετινές εξετάσεις γλωσσομάθειας που προβλέπονταν από την με αρ. πρωτ. Φ.821/2443Π/144249/Ζ1/20-11-2009 προκήρυξη του ΥΠΔΒΜΘ, καθώς δεν θα πραγματοποιηθούν νέες αποσπάσεις εκπαιδευτικών στο εξωτερικό για το σχολικό έτος 2010-2011. Το έγγραφο φέρει την υπογραφή της ειδικής συμβούλου Θάλειας Δραγώνα.

Τα χρήματα που απαιτούνται για να λειτουργήσουν τα σχολεία αυτά είναι πολύ λίγα σε σχέση με όσα ξοδεύονται εδώ στην Ελλάδα για τις πισίνες των εκλεκτών της εξουσίας. Για να μην προσθέσω βέβαια ότι είναι ελάχιστα μπροστά στα χρήματα που ξοδεύονται για τις πληρωμές των έμμισθων κληρικών της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Και φυσικά τα χρήματα που απαιτούνται για να έχουν την δυνατότητα να διδαχθούν την ελληνική γλώσσα τα παιδιά των Ελλήνων μεταναστών είναι πολύ λιγότερα από όσα ξοδεύονται εδώ στην Ελλάδα για τις πληρωμές των κομματικών στελεχών που ποτέ δεν πάτησαν το πόδι τους στην υπηρεσία από την οποία μισθοδοτούνται ή εκείνων που λαμβάνουν την σύνταξη του τυφλού ενώ δουλειά τους είναι να βλέπουν και να καταγράφουν τα πάντα.

Αυτό που ολοφάνερα συντελείται στην Ελλάδα, είναι η αποδόμηση όσων χτίστηκαν τα τελευταία χρόνια, ειδικά όσων έγιναν μέχρι και την ανάληψη από την χώρα μας των Ολυμπιακών Αγώνων.Άλλωστε μετά το 2004 δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα.  Όλοι ευελπιστούσαν πως όσα οικοδομηθούν εξαιτίας των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα, θα συντελέσουν στην ανάπτυξη της χώρας και την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού. Όμως, για λόγους που ο λαός μας ποτέ δεν θα κατανοήσει, τα Ολυμπιακά έργα αφέθηκαν να ερημώσουν, και οι οργανισμοί που δημιουργήθηκαν υπολειτούργησαν και δεν ενισχύθηκαν από την πολιτεία. Σήμερα κάποιοι ανασαίνουν ανακουφισμένοι, επειδή οι Ολυμπιακοί αγώνες πέρασαν και οι Έλληνες έχασαν την ευκαιρία να επιστρέψουν νικητές σε μια χώρα ελεύθερη και ανανεωμένη. Σήμερα ετούτοι εδώ οι άγνωστοι μας εχθροί, πέρασαν στην αντεπίθεση, επιχειρώντας να γκρεμίσουν τα απομεινάρια μιας πολλά υποσχόμενης προσπάθειας. 

ΘΥΜΑΣΑΙ ;

 Ποτέ δεν διαβαίνεις τον ίδιο ποταμό και ποτέ δεν ζεις την ίδια στιγμή. Ο χρόνος είναι ένας ποταμός και οι στιγμές όπως τα νερά ενός καταρράκτη γκρεμίζονται συνεχώς αφρισμένα από την ορμή. Μόλις γεννηθεί ένας άνθρωπος, η πορεία του σώματος του είναι δεδομένη. Θα αυξηθεί, θα γεράσει, θα γίνει πάλι χώμα. Από την στιγμή που θα γεννηθεί ο άνθρωπος, ξεκινάει ο ποταμός του σώματος του να τρέχει προς την θάλασσα. Οι στιγμές περνάνε σιωπηλές, ήρεμες ή με φασαρία και κρότο αν πρόκειται για ροή σε βράχια και καταρράκτες. Όπως και να ΄χει όμως, η πορεία είναι συγκεκριμένη και η κατάληξη γνωστή. Όλα τα ποτάμια καταλήγουν στην θάλασσα και κάθε ζωή στον θάνατο.

 Νοτίως της Γαρίπας, λίγα χιλιόμετρα από τον τόπο που γεννήθηκα, περνάει το μεγαλύτερο ποτάμι της Κρήτης. Τον ονομάζουν Αναποδάρη, επειδή σε ένα μεγάλο μέρος του τα νερά του κυλάνε προς την αντίθετη κατεύθυνση, αντί να οδεύουν νότια προς την θάλασσα, πάνε βόρεια, λες και θέλουν να την αποφύγουν. Θα λεγε κανείς, ότι το ποτάμι δεν θέλει να φτάσει στον προορισμό του αλλά προσπαθεί να ανέβει στο βουνό. Ίσως πάλι αυτή η διαδρομή να είναι συμβολική και ο θεός του ποταμού με αυτόν τον τρόπο δηλώνει την ξεχωριστή του φύση, τον αγώνα του για μια αντίσταση στον χρόνο. Μπορεί να πάρει την απόφαση να κυλήσει τα νερά του προς την παραλία, αλλά μέχρι τότε ο ποταμός θα αλλάξει πολλές φορές την κατεύθυνση του, όχι επειδή δεν μπορεί να πάρει μιαν απόφαση αλλά επειδή έχει αποφασίσει να μην αποφασίζει. Ίσαμε να προσεγγίσουμε την θάλασσα, είπε ο ποταμός Αναποδάρης στα νερά του, θα κάνουμε στροφές δεξιά, αριστερά, πάνω και κάτω, ώστε να μακρύνουμε τον δρόμο για την Ιθάκη. Γιατί τι είναι τελικά η Ιθάκη, παρά το τέλος. Και τι μπορεί να είναι ένας τέλος; Καλό ή κακό, πάλι τέλος θα είναι. Γιατί να βιαζόμαστε; Γιατί να αφήσουμε μέρος που δεν θα ταξιδέψουμε;

 Συχνά όμως σκέφτομαι ότι αυτή η ανάποδη πορεία του ποταμού αναφέρεται στην ανάμνηση. Γιατί ενώ το σώμα ταξιδεύει προς τον θάνατο, το μυαλό του ανθρώπου αντιστέκεται και θυμάται τα παλιά. Και όσο γερνάει ο άνθρωπος, τόσο περισσότερο έχει την μανία να επιστρέφει συνέχεια στο παρελθόν, να αναφέρεται σε αυτό με νοσταλγία και με το πέρασμα του καιρού να το αγαπάει περισσότερο. Οι γέροντες αγαπάνε την ιστορία και το παρελθόν, ενώ οι νέοι αγαπάνε το παρόν και το μέλλον. Τι μέλλον άλλωστε έχει ένας ηλικιωμένος άνθρωπος; Γι αυτό φαντάζομαι τον Αναποδάρη σαν ένα ποταμίσιο θεό, γέροντα με κάτασπρα μαλλιά, ξαπλωμένο κάτω από τις καλαμιές και τις ιτιές, με τις πάπιες να φτερουγίζουν δίπλα του ανάμεσα στις πικροδάφνες. Ξαπλώνει στο χορτάρι νωχελικά αφήνοντας τις σκέψεις του να παρασυρθούν στα γεγονότα του παρελθόντος.  Άλλωστε με τι να απασχολήσει το νου του τώρα; Τι να σκεφθεί; Πως ξερίζωσαν τα δέντρα από τις όχθες του; Πως τον μετέτρεψαν σε σκουπιδότοπο; Πως με πηγάδια και γεωτρήσεις  αντλούν όλο το νερό και παραμένει άνυδρος τον περισσότερο χρόνο; Πως έχει αλλάξει ακόμα και ο καιρός και σταμάτησε πια ο χειμώνας να βρέχει στις πεδιάδες και να χιονίζει στα βουνά; Ή μήπως να σκεφτεί ποιος θα είναι ο καλύτερος δήμαρχος για τον τόπο, ο Γιαννόπουλος ή ο Καλογεράκης ; Καλύτερα να παραμείνω Αναποδάρης. Ο χρόνος ας κάνει την δουλειά του πηγαίνοντας συνέχεια μπροστά. Εγω, θα ξαπλώνω εδώ αδιάφορος για το παρόν, καθόλου ανυπόμονος για το μέλλον, μα πάντα προσηλώμενος στο απώτατο παρελθόν. Θυμάσαι;