Ο εκκλησιαστικός ιστορικός επίσκοπος της Καισάρειας Ευσέβιος |
Ο καθηγητής κ. Χρήστου ξεκινάει την εισαγωγή του στην εκκλησιαστική ιστορία του Ευσεβίου γράφοντας: «Όσον εκτιμώμεν ημείς σήμερον την προσφοράν του Ευσεβίου Καισαρείας εις την ζωήν της εκκλησίας, άλλο τόσον την εξετίμων καθ΄όλους τους αιώνας. Συνηθίζωμεν να λέγωμεν, κάτι το απολύτως ορθόν άλλωστε, ότι θα ήτο αδύνατον να σχηματίσωμεν κάποιαν εικόνα περί της Εκκλησίας κατά τους τρείς πρώτους αιώνας, αν δεν μας είχε αφήσει ο Ευσέβιος την Εκκλησιαστική του ιστορία και τα άλλα ιστορικά συγγράματα».
Ποιος είναι όμως ο Ευσέβιος της Καισάρειας;
Ο Ευσέβιος της Καισάρειας ζούσε την εποχή του Διοκλητιανού. Όταν εξερράγη ο μέγας διωγμός πλήθη Χριστιανών υπέστησαν τον μαρτυρικό θάνατο. «Γεννάται λοιπόν το ερώτημα πως τόσον ο δάσκαλος του Ευσεβίου, ο Πάμφιλος, όσο και ο Ευσέβιος διέφυγον πάντα κίνδυνον κατά τα πρώτα έτη του διωγμού. Αυτό συνέβη γιατί ο Ευσέβιος επεριόδεψε στην Αίγυπτο και αλλού και για τούτο δεν συνελήφθη», εξηγεί ο κ. Χρήστου.
«Ο Ευσέβιος επανήλθε στην Καισάρεια το 306 μ.Χ. όπου συνελήφθη μαζί με τον Πάμφιλο. Αλλ΄ ενώ ο Πάμφιλος αποκεφαλίσθη, αυτός είχεν προ καιρού ελευθερωθή. Βραδύτερον κατηγορήθη δι΄ αποστασία. Ο μεν Αθανάσιος Αλεξανδρείας λέγει: ουκ Ευσέβιος ο εν Καισάρεια της Παλαιστίνης επί θυσία κατηγορείτο υπό των συν ημίν ομολογητών; Ο δε Ποτάμων Ηρακλείας εβεβαίωνεν ενώπιον της συνόδου της Τύρου ότι ο Ευσέβιος ενώ ήτο έγκλειστος μετ΄αυτού, έπειτα ηλευθερώθη αιφνιδίως, άρα δι΄αποστασίας».
Ο Αθανάσιος Αλεξανδρείας και ο Ποτάμων Ηρακλείας κατηγορούν τον Ευσέβιο της Καισάρειας, τον μοναδικό εκκλησιαστικό ιστορικό ως αποστάτη και προδότη. Κατηγορείτε ότι θυσίασε στους αυτοκράτορες για να σώσει την ζωή του και αργότερα έγινε ο προσωπικός φίλος του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Το 313 μ.Χ. μετά την έκδοση του διατάγματος των Μεδιολάνων σταμάτησαν οι διωγμοί εναντίον των Χριστιανών. Το 312 μ.Χ. ο Ευσέβιος γράφει την «Εκκλησιαστική ιστορία». Ο Μέγας Κωνσταντίνος ήταν ακόμη αρχιερέας των εκτός της εκκλησίας Χριστιανών. Ο Ευσέβιος «είχε όμως συνδεθεί δια στενής και ειλικρινούς φιλίας μετά του αυτοκράτωρος Κωνσταντίνου. Αι ιδέαι και αι ελπίδες του Κωνσταντίνου και του Ευσεβίου είχον συμπέσει μέχρις σημείου ώστε να δικαιολογείται πλήρως η στενή φιλία η οποία τους συνέδεσεν, η δε φιλία αυτή κατηύθυνεν επί πολλά έτη την εκκλησιαστική πολιτικήν του Αυτοκράτωρος», αναφέρει ο κ. Χρήστου. Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου το 337 μ.Χ. ο φίλος του ο Ευσέβιος «ησθάνθη την ανάγκη να βιογραφήσει αυτόν κατά τρόπον εγκωμιαστικόν».
Κεφαλή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. |
Πάντα βέβαια έκανε υποχωρήσεις ο Ευσέβιος και όχι ο αυτοκράτορας. Γι΄ αυτό ο Ευσέβιος αν και δεν συμφωνεί με το «ομοούσιον» και την καταδίκη του Αρείου, υπογράφει όλα τα διατάγματα των συνόδων που συγκάλεσε ο Μέγας Κωνσταντίνος. Έτσι αν και ο Ευσέβιος δεν δέχεται πως ο Βασιλέας Χριστός είναι ο μοναδικός Θεός αναγκάζεται να υποκύψει και να υπογράψει το πιστεύω των Ορθοδόξων Χριστιανών. «Ηγωνίσθη όμως εναντίον των Ορθοδόξων, συμμετασχών εις πολλάς συνόδους και πρώτον εν Αντιόχεια το 327 μ.Χ.».
Ο Ευσέβιος ήταν ένας από τρεις που δεν καταδίκασαν την διδασκαλία του Άρειου. Πίστευε δηλαδή κι εκείνος ότι ο Υιός ήταν κατώτερος του Πατέρα. Αυτή την γνώμη είχαν οι ελληνιστές χριστιανοί και οι Εβραίοι. Ο Ευσέβιος μετανόησε και υπέγραψε το σύμβολο με το ομοούσιο, χαριζόμενος στον αυτοκράτορα. «Εναντίον των Ορθοδόξων ηγωνίσθη ο Ευσέβιος, συμμετασχών εις πολλάς συνόδους, και πρώτον εν Αντιοχεία 327 ένθα κατηγορήθη υπό του Ευσταθίου Αντιοχείας επί απιστία έναντι της συνόδου της Νικαίας και αυτός κατηγόρησε τον Ευστάθιον ως Σαβελλιανιστήν. Το 330 η συνοδος εν Αντιοχεία καταδίκασε τον Ευστάθιο ως Σαβελλιανιστήν και ως υβρίζοντα την βασιλομήτορα»
Εις επιστολήν του Προς Κωνσταντίαν, γραφείσαν κατά τα τελευταία έτη του βίου του, αποδοκιμάζει την σκέψιν της αδελφής του Μ. Κωνσταντίνου και άλλοτε συζύγου του Λικινίου, σοβαρώς αρειανιζούσης, να προμηθευθεί εικόνα του χριστού ως ειδωλολατρικής εμπνεύσεως. Όπως είναι φυσικόν, οι εικονοκλασται του η’ αιώνος εχρησιμοποίησαν ευρέως χωρία της επιστολής ταύτης ως επιχειρήματα, τα οποία ανεσκεύασεν ο Νικηφόρος Κωνσταντινουπόλεως και η ζ’ οικουμενική σύνοδος.
Ο Ευσέβιος αναφέρει με θαυμασμό το όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου το οποίο είδε στον ουρανό, ένα σταυρό σχηματισμένο από φως, στο οποίο υπήρχε μάλιστα επιγραφή λέγουσα, τουτω νίκα. Μόνο οι χριστιανοί θα μπορούσαν να χρειάζονται τέτοιες οφθαλμαπάτες για να επιβεβαιώσουν την πίστη τους.
Ο συγγραφέας της μοναδικής εκκλησιαστικής ιστορίας, μοιάζει σε τούτο με τον συγγραφέα της μοναδικής Ιουδαϊκής αρχαιολογίας. Και ο Ευσέβιος και ο Ιώσηπος κατηγορήθηκαν ως αποστάτες. Τελικά ο Ιώσηπος μετατράπηκε σε κόλακα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Βεσπασιανού και ο Ευσέβιος σε κόλακα του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου.
Μετά την καταστροφή του αρχαίου κόσμου, οι φιλοσοφικές σχολές έκλεισαν, οι βιβλιοθήκες κάηκαν, οι μεγάλες ελληνικές πολιτείες της ανατολής μετατράπηκαν σε ερείπια και οι επιστήμες χάθηκαν. Κατά τον μεσαίωνα τα περισσότερα κείμενα που κυκλοφορούσαν ήταν πλαστά και οι αρχιερείς ενδιαφερόταν μόνο πώς να κάψουν τις μάγισσες και τους φιλόσοφους. Η επιστήμη της ιστορίας γεννήθηκε ξανά μετά τον 15ο αιώνα, την εποχή της αναγέννησης. Γι αυτά θα γράψω στην επόμενη δημοσίευση, τους προδότες της ιστορίας … 3
Κύριε ελέησον................... |
ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ Φ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ
Αμφί μεσημβρινάς ηλίου ώρας, ήδη της ημέρας αποκλινούσης, αυτοίς οφθαλμοίς ιδεί νέφη εν αυτώ ουρανώ υπερκείμενον του ηλίου σταυρού τρόπαινον εκ φωτός συνιστάμενον, γραφήν τε αυτώ συνήφθαι λέγουσαν , τούτω νίκα.
Είδε με τους οφθαλμούς του εις τους ουρανούς τρόπαιον του σταυρού επάνων από τον ήλιον συνιστάμενον από φως και ότι εις αυτόν συνημμένη επιγραφή λέγουσα, «δι αυτού νίκα».
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΙΕΡΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΥΣΕΒΙΟ
Στον ιστορικό της εκκλησίας Μαλάλα, ο οποίος συνέχισε το έργο του Ευσεβίου, διαβάζουμε ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος κανόνισε να γραφτούν ευαγγέλια σύμφωνα με την άποψη του Ευσεβίου της Καισάρειας και τα μοίρασε στις επισκοπές όλης της αυτοκρατορίας
«Για την κατασκευη των ιερών βιβλίων έγραψε προς τον Ευσέβιο από την Παλαιστίνη. Νικητής Κωνσταντίνος μέγιστος Σεβαστός, Ευσεβίω Καισαρείας. Να κατασκευάσεις πενήντα κομμάτια σε δέρμα, ευανάγνωστα και εύκολα προς την χρήση, από τεχνίτες καλλιγράφους και θα διατάξεις εσυ την ακριβη τέχνη με την οποία θέλεις να γραφτούν, οι θείες αυτές γραφές για τις οποίες γνωρίζεις πολύ καλά την ανάγκη που έχει η εκκλησία. Για να τελειώσεις γρήγορα την δουλειά θα έχεις δύο δημόσια οχήματα στην εξουσία για να γίνει η διακομιδή.»
Όπως διευκρινίζει ο Μαλάλας, ο Κωνσταντίνος όχι μόνο αύξαινε τα των Χριστιανών αλλά και όσα ήταν ελληνικά καθαιρούσε.
«Καὶ οὐ μόνον, ὡς ἔφην, ηὔξει τὰ τῶν Χριστιανῶν, ἀλλὰ καὶ τὰ τῶν Ἑλλήνων καθῄρει.»
ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ Φ. ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ
1 σχόλιο:
καταπλητικός...συγχαριτήρια για την μελέτη κι έρευνα...τ αναδημοσιεύω...
Δημοσίευση σχολίου